Kennisbank voor het notariaat
Wetstoelichting

Vergoedingsrechten en zaaksvervanging (art. 1:95 - 1:96 BW)

Bijgewerkt tot 01-02-2023 Auteur mr. dr. M.R. (Marcel) Kremer

1 Zaaksvervanging (art. 1:95 lid 1 eerste zin BW) Verkrijgt een echtgenoot een goed anders dan om niet, dan blijft dit goed buiten de huwelijksgemeenschap als de tegenprestatie bij de verkrijging van dit goed voor meer dan de helft ten laste komt van zijn eigen vermogen (art. 1:95 lid 1 eerste zin BW). Zie evenwel de uitspraak van Hof Amsterdam 7 januari 2020 (ECLI:NL:GHAMS:2020:74), waarin van deze hoofdregel lijkt te worden afgeweken.  In geval van een verdeling kan…

Verder lezen?

Om dit document te kunnen bekijken, moet u ingelogd zijn.

Geen inloggegevens?

Heeft u nog geen inloggegevens, dan kunt u een abonnement afsluiten.

Bent u werkzaam op het notariële en/of fiscale werkterrein en wilt u het gebruik van Via Juridica ervaren?
Vraag een gratis proefabonnement aan en probeer Via Juridica één maand uit!

Voor (voltijd)studenten is een gratis studentenabonnement beschikbaar.


Gebruikers van Via Juridica

Bekijk alle

Wet- en regelgeving


Artikel 95

  • 1

    Een goed dat een echtgenoot anders dan om niet verkrijgt, blijft buiten de gemeenschap indien de tegenprestatie bij de verkrijging van dit goed voor meer dan de helft ten laste komt van zijn eigen vermogen. Voor zover de tegenprestatie ten laste van de gemeenschap komt, is de echtgenoot gehouden tot een vergoeding aan de gemeenschap. Het beloop van de vergoeding wordt bepaald overeenkomstig artikel 87, tweede en derde lid.

  • 2

    Indien een goed tot de gemeenschap gaat behoren en een echtgenoot bij de verkrijging uit zijn eigen vermogen aan de tegenprestatie heeft bijgedragen, komt deze echtgenoot een vergoedingsvordering toe, waarvan het beloop overeenkomstig artikel 87, tweede en derde lid, wordt bepaald.


Artikel 96

  • 1

    Voor een schuld van een echtgenoot kunnen, ongeacht of deze in de gemeenschap is gevallen, zowel de goederen van de gemeenschap als zijn eigen goederen worden uitgewonnen.

  • 2

    Voor een niet in de gemeenschap gevallen schuld van een echtgenoot kunnen de goederen van de gemeenschap niet worden uitgewonnen, indien de andere echtgenoot eigen goederen van eerstgenoemde aanwijst, die voldoende verhaal bieden. Voor een in de gemeenschap gevallen schuld van een echtgenoot kunnen de eigen goederen van deze echtgenoot niet worden uitgewonnen, indien hij goederen van de gemeenschap aanwijst, die voldoende verhaal bieden.

  • 3

    Het verhaal op de goederen van de gemeenschap voor een niet tot de gemeenschap behorende schuld van een echtgenoot is beperkt tot de helft van de opbrengst van het uitgewonnen goed. De andere helft komt de andere echtgenoot toe en valt voortaan buiten de gemeenschap. De andere echtgenoot is bevoegd, indien een schuldeiser verhaal op een goed van de gemeenschap zoekt ter zake van een niet tot de gemeenschap behorende schuld, het goed waarop de schuldeiser verhaal zoekt, over te nemen tegen betaling van de helft van de waarde van dat goed uit zijn eigen vermogen. Vanaf het tijdstip van de overneming is dit een eigen goed van deze echtgenoot, dat niet in de gemeenschap valt.

  • 4

    De echtgenoot uit wiens eigen goederen een schuld van de gemeenschap is voldaan, heeft deswege recht op vergoeding uit de goederen van de gemeenschap. Betreft het een schuld ter zake van een tot de gemeenschap behorend goed, dan wordt het beloop van de vergoeding bepaald overeenkomstig artikel 87, tweede en derde lid.

  • 5

    De echtgenoot wiens niet in de gemeenschap gevallen schuld uit goederen van de gemeenschap is voldaan, is deswege gehouden tot vergoeding aan de gemeenschap. Betreft het een schuld ter zake van een tot zijn eigen vermogen behorend goed, dan wordt het beloop van de vergoeding bepaald overeenkomstig artikel 87, tweede en derde lid.

  • 6

    De echtgenoot die een schuldeiser tegenwerpt dat een goed waarop deze verhaal zoekt niet behoort tot de gemeenschap, draagt daarvan de bewijslast.


Kennisdossiers

Titel Categorie
Titel Gemeenschap van goederen Categorie Familievermogensrecht
Titel Vergoedingsrechten Categorie Familievermogensrecht
Titel Zaaksvervanging Categorie Diversen

Rechtspraak

Titel Instantie Datum Nummer
Geen vergoedingsrecht op gemeenschap met betrekking tot erfenis onder uitsluitingsclausule Instantie Hoge Raad Datum 27-01-2023 Nummer ECLI:NL:HR:2023:96
Vergoedingsrechten ook bij finaal verrekenbeding? Instantie Hoge Raad Datum 07-10-2022 Nummer ECLI:NL:HR:2022:1389
Redelijkheid en billijkheid geen invloed op vervalbeding huishoudkosten in huwelijkse voorwaarden Instantie Rechtbank Rotterdam Datum 08-05-2020 Nummer ECLI:NL:RBROT:2020:4335
Aanzuigende werking huwelijksgemeenschap omzeild door afspraak echtgenoten over voorschieten aankoopbedrag Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 07-01-2020 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2020:74
Ex-echtgenoot heeft vergoedingsrecht jegens huwelijksgemeenschap door gift onder uitsluitingsclausule Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 17-07-2019 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2019:1961
Vergoedingsrechten samenwoners op grond van door redelijkheid en billijkheid beheerste rechtsverhouding Instantie Hoge Raad Datum 10-05-2019 Nummer ECLI:NL:HR:2019:707
Ook bij vermenging met gemeenschapsvermogen blijft vergoedingsrecht voor privévermogen in stand Instantie Hoge Raad Datum 05-04-2019 Nummer ECLI:NL:HR:2019:504
Terugneemrecht ex art. 61 Fw (oud) en 50%-regel in geval van faillissement vòòr 1 januari 2018 Instantie Rechtbank Noord-Nederland Datum 24-10-2018 Nummer ECLI:NL:RBNNE:2018:4364
Verkregen afkoopsom pensioen valt niet in gemeenschap nu deze in periode tussen twee huwelijken in is verkregen Instantie Hoge Raad Datum 13-07-2018 Nummer ECLI:NL:HR:2018:1180
Geen recht van reprise omdat onder uitsluitingsclausule verkregen nalatenschap is geconsumeerd Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 14-11-2017 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2017:4872
Vergoedingsrecht op gemeenschap blijft in stand ondanks vermenging van privévermogen met gemeenschapsvermogen Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 11-10-2017 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2017:3780
Voor de helft van het tekort van reprise is verhaal mogelijk op privévermogen van andere echtgenoot Instantie Hoge Raad Datum 15-09-2017 Nummer ECLI:NL:HR:2017:2385
Beroep op vervalbeding van twee jaar gekoppeld aan verrekenbeding is niet strijdig met redelijkheid en billijkheid Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 14-10-2015 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2015:2993
Erfenis is onderdeel gaan uitmaken van de gemeenschap, ex-echtgenoot heeft hierdoor een vergoedingsrecht (reprise) Instantie Rechtbank Noord-Nederland Datum 25-02-2015 Nummer ECLI:NL:RBNNE:2015:815
Toepassing van nominaliteitsleer bij vergoedingsrechten ontstaan voor 1 januari 2012 in casu niet onaanvaardbaar Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 05-09-2013 Nummer ECLI:NL:GHARL:2013:6562
Geen vergoedingsrecht omdat onder uitsluitingsclausule geschonken bedrag consumptief is besteed Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 06-03-2012 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2012:BV9349
Vergoedingsrecht op grond van in de gemeenschap gevloeide gelden uit erfrechtelijke verkrijging met uitsluitingsclausule Instantie Gerechtshof 's-Gravenhage Datum 07-04-2010 Nummer ECLI:NL:GHSGR:2010:BM4387
HR wijkt in casu af van nominaliteitsleer Instantie Hoge Raad Datum 15-02-2008 Nummer ECLI:NL:HR:2008:BC1856
Als huwelijksgemeenschap van voldoende omvang is, dient reprise volledig uit de gemeenschap te worden voldaan Instantie Hoge Raad Datum 04-05-2007 Nummer ECLI:NL:HR:2007:AZ7904
Bij onvoldoende vermogen in huwelijksgemeenschap kan voor de helft van reprise verhaal worden gehaald op privévermogen van andere echtgenoot Instantie Hoge Raad Datum 13-01-2006 Nummer ECLI:NL:HR:2006:AU2399
Erven bal Instantie Hoge Raad Datum 19-03-1982 Nummer ECLI:NL:HR:1982:AG4343

Wetsvoorstellen

Titel Dossiernr. Status Samenvatting
Aanpassing wettelijke gemeenschap van goederen Dossiernr. 28867 Status In werking getreden Samenvatting -

Beleidsbesluiten

Titel Instantie Datum Nummer Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 16-12-2020 Nummer 2020-27572 Samenvatting Bij besluit van 16 december 2020 heeft de Staatssecretaris van Financiën enkele beleidsbesluiten die hun belang hebben…

Literatuur

Titel Auteur(s) Bron
Titel Vergoedingen in het Nederlandse huwelijksvermogensrecht Auteur(s) J.H. Lieber Bron Proefschrift (2024)
Titel Afrekenen alsof men in de algehele gemeenschap van goederen is gehuwd? Auteur(s) W.G. Huijgen Bron JBN 2023/27
Titel Zaaksvervanging en vermogensallocatie in het huwelijksvermogensrecht. Een heikele kwestie Auteur(s) T.H. Sikkema Bron WPNR 2021/7351
Titel Zaaksvervanging bij gezamenlijke verkrijging door echtgenoten Auteur(s) T.H. Sikkema Bron FTV 2020/28
Titel Het duistere overnamerecht uit art. 1:96 lid 3 BW Auteur(s) T.F.H. Reijnen Bron WPNR 2020/7269
Titel De toepassing van een noviteit (art. 1:96 lid 3 BW) in het huwelijksvermogensrecht Auteur(s) R.E. Brinkman Bron FTV 2018/12
Titel Over de vormgeving van huwelijksvermogensrechtelijke finale alsof verrekenbedingen Auteur(s) J.B. Vegter Bron WPNR 2018/7208
Titel Mogelijke fiscale gevolgen van het verhaalsrecht ex art. 1:96, lid 3, BW Auteur(s) N.C.G. Gubbels Bron WPNR 2018/7194
Titel Zaaksvervanging in het huwelijksvermogensrecht Auteur(s) R.E. Brinkman, W. Burgerhart, G.A. Tuinstra, L.C.A. Verstappen Bron WPNR 2018/7198
Titel De nieuwe wet inzake de beperking van de wettelijke gemeenschap van goederen (wetsvoorstel 33 987) Auteur(s) W.G. Huijgen Bron JBN 2017/45
Inhoudsopgave
Overzicht
Wetstructuur
Civiel