Kennisbank voor het notariaat
Wetstoelichting

Levenstestament (art. 3:62 BW)

1 Wat is een levenstestament? 1.1 Werking tijdens leven / wilsbekwaamheid / wilsonbekwaamheid 1.2 De ontstaansgeschiedenis van het levenstestament 1.3 Wat gebeurt er als geen levenstestament is gemaakt? 1.4 Opeisbaarheidsgronden testament bij bewind en curatele in relatie tot levenstestament 2 Civielrechtelijke aspecten van het levenstestament 2.1 Volmacht 2.2 Wanneer gaat de volmacht in? 2.3 Substitutie 2.4 Méér gevolmachtigden, achtereenvolgende gemachtigden 2.5 Interne/externe werking 2.6 Selbsteintritt 2.7 Herleven algemene volmacht bij beëindiging meerderjarigenbewind? 3 Gevolmachtigde met bijstandsuitkering 4 Algemene volmacht 5 Onherroepelijke volmacht of (herroepelijke) volmacht die niet eindigt bij overlijden of ondercuratelestelling van volmachtgever 5.1 Onherroepelijk impliceert dat deze niet eindigt door overlijden of ondercuratelestelling van volmachtgever 5.2 Voordeel onherroepelijke volmacht 5.3 Wijziging door rechter op verzoek van volmachtgever of zijn erfgenaam of curator 5.4 Herroepelijke volmacht die niet eindigt bij overlijden of ondercuratelestelling van de volmachtgever 6 Einde van de volmacht 6.1 Vormvereiste voor beëindiging volmacht door herroeping 6.2 Herroepen van de volmacht bij wilsonbekwaamheid 6.3 Hof bevestigt dat volmacht niet eindigt bij wilsonbekwaamheid 7 Rekening en verantwoording 8 Toezichthouder 9 Financieel ouderenmisbruik 9.1 Verplichte zorg / Wvggz-machtiging ('zorgmachtiging') 10 Ondernemersvolmacht 11 Levenstestament en wijzigen huwelijkse voorwaarden  12 Levenstestament en ongedaanmaking wettelijke verdeling 13 Medische aspecten 14 Levenstestament in internationale situaties 14.1 Huis of ander vermogen in buitenland 14.2 Nederbelgen en levenstestament 15 Afgeven afschrift van levenstestament 16 Inzagerecht CTR voor gevolmachtigde  17 Crypto-vermogen
Bijgewerkt tot 03-12-2024 Auteur mr. M.N. (Mariëlle) Bende

1 Wat is een levenstestament?Een levenstestament is een akte waarin de levenstestateur vastlegt op welke wijze zijn persoonlijke en/of zakelijke belangen moeten worden behartigd in de situatie dat hij - blijvend of tijdelijk - niet meer in staat is zijn eigen belangen te behartigen. Het levenstestament wordt bij voorkeur vastgelegd in een notariële akte. Door de notariële akte bestaat zekerheid over de identiteit van de levenstestateur, de dagtekening van het levenstestament en ook ov…

Verder lezen?

Om dit document te kunnen bekijken, moet u ingelogd zijn.


Inloggen via Legal Intelligence

Geen inloggegevens?

Heeft u nog geen inloggegevens, dan kunt u een abonnement afsluiten.

Bent u werkzaam op het notariële en/of fiscale werkterrein en wilt u het gebruik van Via Juridica ervaren?
Vraag een gratis proefabonnement aan en probeer Via Juridica één maand uit!

Voor (voltijd)studenten is een gratis studentenabonnement beschikbaar.


Gebruikers van Via Juridica

Bekijk alle

Wet- en regelgeving


Artikel 62

  • 1

    Een algemene volmacht strekt zich slechts uit tot daden van beschikking, indien schriftelijk en ondubbelzinnig is bepaald dat zij zich ook tot die daden uitstrekt. Onder algemene volmacht wordt verstaan de volmacht die alle zaken van de volmachtgever en alle rechtshandelingen omvat, met uitzondering van hetgeen ondubbelzinnig is uitgesloten.

  • 2

    Een bijzondere volmacht die in algemene bewoordingen is verleend, strekt zich slechts uit tot daden van beschikking indien dit ondubbelzinnig is bepaald. Niettemin strekt een volmacht die voor een bepaald doel is verleend, zich uit tot alle daden van beheer en van beschikking die dienstig kunnen zijn tot het bereiken van dit doel.


Artikel 72

Een volmacht eindigt:

  • a.

    door de dood, de ondercuratelestelling, het faillissement van de volmachtgever of het ten aanzien van hem van toepassing verklaren van de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen;

  • b.

    door de dood, de ondercuratelestelling, het faillissement van de gevolmachtigde of het ten aanzien van hem van toepassing verklaren van de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen, tenzij anders is bepaald;

  • c.

    door herroeping door de volmachtgever;

  • d.

    door opzegging door de gevolmachtigde.


Kennisdossiers

Titel Categorie
Titel Levenstestament Categorie Familierecht (overig)
Titel Volmacht Categorie Diversen
Titel Wils(on)bekwaamheid Categorie Diversen

Rechtspraak

Titel Instantie Datum Nummer
Levenstestament biedt onvoldoende bescherming volgens Hof Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 03-10-2024 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2024:3089
Gevolmachtigde vervreemdt € 200.000 van rekeningen volmachtgever Instantie Hoge Raad Datum 24-09-2024 Nummer ECLI:NL:HR:2024:1288
Verzoek ondercuratelestelling afgewezen door Kantonrechter Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 15-05-2024 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2024:5018
Onderbewindstelling opgeheven omdat levenstestament voldoende bescherming bood Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 09-01-2024 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2024:27
Beletregeling kan niet door middel van volmacht worden omzeild Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 19-12-2023 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2023:3403
Na overlijden volmachtgever kon levensexecuteur volmacht blijven gebruiken Instantie Hoge Raad Datum 12-05-2023 Nummer ECLI:NL:HR:2023:702
Gevolmachtigde handelde in strijd met het verbod van Selbsteintritt door contante opname krediet Instantie Rechtbank Limburg Datum 19-04-2023 Nummer ECLI:NL:RBLIM:2023:2590
Betekenis van bepaling in levenstestament waarbij voorkeur is uitgesproken voor echtgenoot als belangenbehartiger Instantie Hoge Raad Datum 31-03-2023 Nummer ECLI:NL:HR:2023:500
Rechtbank verklaart testament en levenstestament tijdens leven nietig Instantie Rechtbank Overijssel Datum 04-05-2022 Nummer ECLI:NL:RBOVE:2022:1346
Meerderjarigenbewind ondanks levenstestament Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 02-03-2022 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2022:387
Bij beëindiging meerderjarigenbewind herleeft algemene volmacht niet Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 27-10-2021 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2021:2068
Vorderingen van afstammelingen opeisbaar omdat de opeisbaarheidsvoorwaarden materieel van toepassing zijn Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 26-10-2021 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2021:3313
Geen bewind en mentorschap vanwege levenstestament Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 28-09-2021 Nummer ECLI:NL:GHARL:2021:9077
Wederrechtelijke vrijheidsberoving maakt zoon onwaardig Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 14-09-2021 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2021:7977
Gevolmachtigde levenstestament niet bevoegd om klacht in te dienen tegen accountant bij tuchtrechter Instantie Accountantskamer Datum 21-05-2021 Nummer ECLI:NL:TACAKN:2021:35
Schadevergoeding voor legitimaris vanwege onverklaarbare onttrekkingen Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 12-01-2021 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2021:47
Kind heeft geen recht op afschrift levenstestament Instantie Kamer voor het notariaat Den Bosch Datum 11-01-2021 Nummer ECLI:NL:TNORSHE:2021:1
Notaris had bij gevolmachtigde moeten aangeven dat al een levenstestament aanwezig was Instantie Kamer voor het notariaat Arnhem-Leeuwarden Datum 02-12-2020 Nummer ECLI:NL:TNORARL:2020:41
Notaris mocht inzage testament door curator weigeren, omdat curator geen redenen heeft aangevoerd Instantie Kamer voor het notariaat Den Haag Datum 25-11-2020 Nummer ECLI:NL:TNORDHA:2020:26
Plicht om overlijden vader binnen twaalf uur te melden aan familielid Instantie Rechtbank Overijssel Datum 23-10-2020 Nummer ECLI:NL:RBOVE:2020:3513
Levensexecuteur verzwijgt vermogen en verbeurt hiermee zijn aandeel in nalatenschap volmachtgever Instantie Rechtbank Midden-Nederland Datum 02-10-2020 Nummer ECLI:NL:RBMNE:2020:4216
Belang levenstestament voor uitkeren kindsdelen Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 04-09-2020 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2020:6997
Bewijslastverdeling bij schenking onder misbruik van omstandigheden Instantie Hoge Raad Datum 10-07-2020 Nummer ECLI:NL:HR:2020:1240
Notaris heeft zijn informatieplicht geschonden door volmachtgever op geen enkele wijze te informeren over de eigendomsoverdracht Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 19-05-2020 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2020:1245
Ondanks benoeming van gevolmachtigde in levenstestament heeft de rechter toch een professionele bewindvoerder en mentor benoemd Instantie Rechtbank Midden-Nederland Datum 14-03-2019 Nummer ECLI:NL:RBMNE:2019:1113
Verzoeker die niet behoort tot de verzoekers genoemd in art. 1:432 BW toch ontvankelijk Instantie Rechtbank Zeeland-West-Brabant Datum 26-07-2018 Nummer ECLI:NL:RBZWB:2018:5036
Pas bij gerede twijfel aan wilsbekwaamheid van cliënt moet notaris stappenplan volgen Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 10-04-2018 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2018:1202
Bijstandsuitkering van gevolmachtigde ingetrokken vanwege machtiging om over bankrekening te beschikken Instantie Centrale Raad van Beroep Datum 14-11-2017 Nummer ECLI:NL:CRVB:2017:3977
Schenking door gevolmachtigde aan erfgenaam ten onrechte als erfrechtelijke verkrijging aangemerkt Instantie Rechtbank Den Haag Datum 24-08-2017 Nummer ECLI:NL:RBDHA:2017:10085
Gevolmachtigde moet rekening en verantwoording afleggen over uitgaven voor onkostenvergoeding Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 11-04-2017 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2017:1272
Notaris heeft bij herroepen levenstestament onvoldoende tijd genomen om wilsbekwaamheid te controleren Instantie Kamer voor het notariaat Arnhem-Leeuwarden Datum 04-04-2017 Nummer ECLI:NL:TNORARL:2017:10
Gezien het recent opgestelde levenstestament is er geen aanleiding een beschermingsbewind uit te spreken Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 13-02-2017 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2017:474
Financiële transacties op basis van samenlevingscontract Instantie Rechtbank Limburg Datum 06-07-2016 Nummer ECLI:NL:RBLIM:2016:5730
Levensexecuteur wordt niet benoemd tot bewindvoerder en mentor door zelfverrijking Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 02-02-2016 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2016:346
Einde volmacht wordt gepubliceerd in Staatscourant Instantie Rechtbank Overijssel Datum 30-12-2015 Nummer ECLI:NL:RBOVE:2015:5825
Schade zorginstelling weegt niet op tegen ontslag zorgverleenster zonder dat er genoeg bewijs is voor verduistering en diefstal Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 16-09-2015 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2015:7893
Ondanks volmacht uit levenstestament toch onderbewindstelling wegens publicatie in openbare registers Instantie Rechtbank Oost-Brabant Datum 31-03-2015 Nummer ECLI:NL:RBOBR:2015:1998
Onderbewindstelling persoonsgebonden budget wegens verantwoording aan zorgkantoor Instantie Rechtbank Oost-Brabant Datum 26-03-2015 Nummer ECLI:NL:RBOBR:2015:1997
Verstoorde relatie geen reden om levenstestament links te laten liggen Instantie Rechtbank Oost-Brabant Datum 16-03-2015 Nummer ECLI:NL:RBOBR:2015:1548
Kantonrechter gaat bij ondercuratelestelling voorbij aan veronderstelde wens van betrokkene Instantie Rechtbank Gelderland Datum 26-02-2015 Nummer ECLI:NL:RBGEL:2015:1476
Bij volmacht plicht afleggen rekening en verantwoording conform wettelijke regels opdracht en gemeenschap - Velázquez/Blaauw q.q. Instantie Hoge Raad Datum 09-05-2014 Nummer ECLI:NL:HR:2014:1089
Geen rekening en verantwoording bij volmacht, wel sprake van onrechtmatig handelen en ongerechtvaardigde verrijking Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 21-01-2014 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2014:954
Rechter veroordeelt gevolmachtigde om rekening en verantwoording af te leggen aan erfgenaam van volmachtgever Instantie Rechtbank Rotterdam Datum 18-12-2013 Nummer ECLI:NL:RBROT:2013:10602
Betekenis van algemene volmacht ten opzichte van een later ingetreden meerderjarigenbewind Instantie Gerechtshof 's-Gravenhage Datum 18-07-2012 Nummer ECLI:NL:GHSGR:2012:BX4175

Wetsvoorstellen

Titel Dossiernr. Status Samenvatting
Boek 1 BW Wijziging curatele, beschermingsbewind en mentorschap Dossiernr. 33054 Status In werking getreden Samenvatting -

Beleidsbesluiten

Titel Instantie Datum Nummer Samenvatting
Instantie Overig Datum 01-04-2021 Nummer (geen nummer) Samenvatting Het KNB-stappenplan beoordeling wilsbekwaamheid is vernieuwd. Het vervangt het vorige Stappenplan beoordeling wilsbekwaamhei…

Literatuur

Titel Auteur(s) Bron
Titel De bestuurder krachtens levenstestament: toegestaan of niet? Auteur(s) P.M.J.H. ten Broecke Bron JBN 2024/28
Titel Verboden toegang voor (on)bevoegden: De praktisch gesloten deur van het Centraal Levenstestamentenregister Auteur(s) P. Coppens Bron WPNR 2024/7457
Titel Er is 'testamentair' leven tussen hemel en aarde Auteur(s) B.M.E.M. Schols Bron EstateTip 2024/10
Titel Vooruitlopend op een toekomstige periode van wilsonbekwaamheid: Het levenstestament vanuit juridisch, empirisch en rechtsvergelijkend perspectief (of: In anticipation of a future period of incapacity: the Dutch 'levenstestament' from a legal empirical and comparative perspective) Auteur(s) H.N. Stelma-Roorda Bron Proefschrift (2024)
Titel Leven(stestament) na de dood? Auteur(s) N. van den Berg Bron JBN 2023/49
Titel Verslaglegging beoordeling wilsbekwaamheid van een testateur: waarom, hoe en waar doet de (kandidaat-)notaris dat? Auteur(s) L.A.G.M. van der Geld Bron Tijdschrift Erfrecht 2023/3
Titel The digital acceptance of the Dutch levenstestament Auteur(s) N.L. Bouzoraa, L.C.A. Verstappen Bron Family & Law 2023
Titel Het Meerderjarigenbeschermingsverdrag, niet geratificeerd maar toch nuttig voor de estate planner en financieel planner! Auteur(s) A.R. Autar, D.J.P. Hoeks Bron VFP 2021/59
Titel De levenstestament-volmacht, altijd met toezicht(houder) Auteur(s) A.H.N. Stollenwerck Bron FTV 2021/9
Titel Volmacht / Levenstestament/ Bewind / Curatele Auteur(s) T.J. Mellema-Kranenburg Bron FTV 2021/12
Titel Levenstestament: vertrouwen is goed, maar toezicht is beter Auteur(s) D.F.M.M. Zaman, M. van Leeuwe-ten Berge Bron WPNR 2019/7240
Titel Enige opmerkingen over het levenstestament voor Nederbelgen Auteur(s) N.V.C.E. Bauduin Bron De Notarisklerk 2018/85
Titel De aandeelhouder of bestuurder krachtens levenstestament - new kid on the block of verdoolde? Auteur(s) K.A.M. van Vught Bron WPNR 2018/7210
Titel Levenstestament en toestemming ex art. 1:88 BW Auteur(s) M.I.W.E. Hillen-Muns Bron WPNR 2018/7215
Titel Compendium Levenstestament (hoofdstuk 10 'Zorgwetgeving en het levenstestament') Auteur(s) M.N. Bende Bron Sdu Uitgevers 2018
Titel Compendium Levenstestament (hoofdstuk 5 'Levensexecuteur/volmacht) Auteur(s) R.E. Brinkman, J.M. van Anken Bron Sdu Uitgevers 2018
Titel Compendium Levenstestament (hoofdstuk 4: Het levenstestament in de praktijk) Auteur(s) S. Mos-van Gool Bron Sdu Uitgevers 2018
Titel Compendium Levenstestament (hoofdstuk 9: 'Wilsonbekwaamheid en de bank') Auteur(s) T. Denekamp Bron Sdu Uitgevers 2018
Titel Art. 1:88 BW en het levenstestament: van planningstool tot lege huls? Auteur(s) N.V.C.E. Bauduin Bron VEP 2017/44
Titel Verrassende vragen over het levenstestament: de grenzen van herroeping van de volmacht Auteur(s) J.M. van Anken, R.E. Brinkman Bron JBN 2017/13
Titel Rechtsvraag: Levenstestament en ongedaanmaking wettelijke verdeling en wijzigen huwelijkse voorwaarden Auteur(s) F.W.J.M. Schols Bron WPNR 2017/7156
Titel Het levenstestament en de toestemming van artikel 1:88 BW Auteur(s) J.G. Gräler Bron JBN 2016/52
Titel Verrassende vragen over het levenstestament: inzicht in de (uiterste) wil door inzage in het CTR en het testament Auteur(s) J.M. van Anken, R.E. Brinkman Bron JBN 2016/54
Titel De invloed van een levenstestament op de instelling van een beschermingsbewind Auteur(s) L.M. de Hoog Bron JBN 2016/23
Titel Inspiratie uit het buitenland voor het Nederlandse levenstestament Auteur(s) A. van den Broeck Bron WPNR 2016/7125
Titel Het levenstestament 'über den Tod hinaus' Auteur(s) B. Schols Bron WPNR 2016/7129
Titel Een wettelijke regeling voor het levenstestament? Auteur(s) K. Blankman Bron WPNR 2016/7123
Titel De verklaring van levenstestament Auteur(s) L.A.G.M. van der Geld Bron WPNR 2016/7131
Titel Het levenstestament in het Nederlandse internationaal privaatrecht Auteur(s) S.H. Heijning, M.I.W.E. Hillen-Muns Bron WPNR 2016/7128
Titel Het levenstestament en de bank Auteur(s) T. Denekamp Bron WPNR 2016/7130
Titel Een nieuw KNB-model levenstestament Auteur(s) L.M. de Hoog Bron JBN 2015/27
Titel Hoe de opdracht de zaak waarneemt van de volmacht Auteur(s) J.M. Tempelaar Bron FTV 2014/35
Titel Rekening en verantwoording bij volmacht; van ongeschreven recht tot levenstestament Auteur(s) M.N. Bende Bron VEP 2014/30
Titel Gezamenlijke volmacht en herroeping: Twee rechtshandelingen in één akte? Auteur(s) B.C.M. Waaijer Bron WPNR 2014/7019 (rechtsvragenrubriek)
Titel Bewind en volmacht. Water en vuur? Auteur(s) J.M. Tempelaar Bron WPNR 2013/6987
Titel Het levenstestament: volmacht of toch opdracht/lastgeving? Auteur(s) L.C.A. Verstappen Bron WPNR 2013/6993
Titel Notariële bescherming ouderen’, onderdeel II ‘Het levenstestament in de maatschappij Auteur(s) C.G.C. Engelbertink Bron Preadvies KNB 2013
Titel Themanummer ‘levenstestament Bron FTV 2010/39-46
Titel Volmacht en rekening en verantwoording Auteur(s) J.M. Tempelaar Bron WPNR 2010/6838

Praktisch

Titel Bron Type Categorie
Checklist levenstestament Bron KNB Type Testament en levenstestament Categorie Verwijzingen voor de particulier
Volmacht en levenstestament Bron Goed Vertegenwoordigd Type Testament en levenstestament Categorie Verwijzingen voor de particulier
Wat doet een notaris? Bron Steffie Type Testament en levenstestament Categorie Verwijzingen voor de particulier
Inhoudsopgave
1 Wat is een levenstestament? 1.1 Werking tijdens leven / wilsbekwaamheid / wilsonbekwaamheid 1.2 De ontstaansgeschiedenis van het levenstestament 1.3 Wat gebeurt er als geen levenstestament is gemaakt? 1.4 Opeisbaarheidsgronden testament bij bewind en curatele in relatie tot levenstestament 2 Civielrechtelijke aspecten van het levenstestament 2.1 Volmacht 2.2 Wanneer gaat de volmacht in? 2.3 Substitutie 2.4 Méér gevolmachtigden, achtereenvolgende gemachtigden 2.5 Interne/externe werking 2.6 Selbsteintritt 2.7 Herleven algemene volmacht bij beëindiging meerderjarigenbewind? 3 Gevolmachtigde met bijstandsuitkering 4 Algemene volmacht 5 Onherroepelijke volmacht of (herroepelijke) volmacht die niet eindigt bij overlijden of ondercuratelestelling van volmachtgever 5.1 Onherroepelijk impliceert dat deze niet eindigt door overlijden of ondercuratelestelling van volmachtgever 5.2 Voordeel onherroepelijke volmacht 5.3 Wijziging door rechter op verzoek van volmachtgever of zijn erfgenaam of curator 5.4 Herroepelijke volmacht die niet eindigt bij overlijden of ondercuratelestelling van de volmachtgever 6 Einde van de volmacht 6.1 Vormvereiste voor beëindiging volmacht door herroeping 6.2 Herroepen van de volmacht bij wilsonbekwaamheid 6.3 Hof bevestigt dat volmacht niet eindigt bij wilsonbekwaamheid 7 Rekening en verantwoording 8 Toezichthouder 9 Financieel ouderenmisbruik 9.1 Verplichte zorg / Wvggz-machtiging ('zorgmachtiging') 10 Ondernemersvolmacht 11 Levenstestament en wijzigen huwelijkse voorwaarden  12 Levenstestament en ongedaanmaking wettelijke verdeling 13 Medische aspecten 14 Levenstestament in internationale situaties 14.1 Huis of ander vermogen in buitenland 14.2 Nederbelgen en levenstestament 15 Afgeven afschrift van levenstestament 16 Inzagerecht CTR voor gevolmachtigde  17 Crypto-vermogen
Overzicht
Wetstructuur
Civiel