Kennisbank voor het notariaat
Wetstoelichting

Aandeel in bijzondere gemeenschap (art. 3:189 - 3:194 BW)

Bijgewerkt tot 23-05-2023 Auteur De redactie

1 Beschikking over een aandeel in een afzonderlijk goed dat tot een bijzondere gemeenschap behoortIndien het gaat om beschikken bij een bijzondere gemeenschap (art. 3:189 BW e.v.) moeten twee situaties worden onderscheiden. Enerzijds het beschikken over een aandeel in een afzonderlijk goed en anderzijds het beschikken over een aandeel in alle goederen die tot een bijzondere gemeenschap behoren. Betreft het beschikken over een aandeel in een afzonderlijk goed dat tot een bijzonder…

Verder lezen?

Om dit document te kunnen bekijken, moet u ingelogd zijn.


Inloggen via Legal Intelligence

Geen inloggegevens?

Heeft u nog geen inloggegevens, dan kunt u een abonnement afsluiten.

Bent u werkzaam op het notariële en/of fiscale werkterrein en wilt u het gebruik van Via Juridica ervaren?
Vraag een gratis proefabonnement aan en probeer Via Juridica één maand uit!

Voor (voltijd)studenten is een gratis studentenabonnement beschikbaar.


Gebruikers van Via Juridica

Bekijk alle

Wet- en regelgeving


Artikel 189

  • 1

    De bepalingen van deze titel gelden niet voor een huwelijksgemeenschap, gemeenschap van een geregistreerd partnerschap, maatschap, vennootschap of rederij, zolang zij niet ontbonden zijn, noch voor de gemeenschap van een in appartementsrechten gesplitst gebouw, zolang de splitsing niet is opgeheven.

  • 2

    Voor de gemeenschap van een nalatenschap, voor een ontbonden huwelijksgemeenschap, ontbonden gemeenschap van een geregistreerd partnerschap, maatschap, vennootschap of rederij en voor de gemeenschap van een gebouw waarvan de splitsing in appartementsrechten is opgeheven, gelden de volgende bepalingen van deze afdeling, alsmede die van de eerste afdeling, voor zover daarvan in deze afdeling niet wordt afgeweken.


Artikel 190

  • 1

    Een deelgenoot kan niet beschikken over zijn aandeel in een tot de gemeenschap behorend goed afzonderlijk, en zijn schuldeisers kunnen een zodanig aandeel niet uitwinnen, zonder toestemming van de overige deelgenoten.

  • 2

    Nochtans kan een deelgenoot op een zodanig aandeel ook zonder toestemming van de andere deelgenoten een recht van pand of hypotheek vestigen. Zolang het goed tot de gemeenschap behoort, kan de pand- of hypotheekhouder niet tot verkoop overgaan, tenzij de overige deelgenoten hierin toestemmen.


Artikel 191

  • 1

    Tenzij uit de rechtsverhouding tussen de deelgenoten anders voortvloeit, kan ieder der deelgenoten over zijn aandeel in de gehele gemeenschap beschikken en kunnen zijn schuldeisers een zodanig aandeel uitwinnen.

  • 2

    Indien uit de rechtsverhouding tussen de deelgenoten voortvloeit dat zij niet, tenzij met aller toestemming bevoegd zijn over hun aandeel te beschikken, zijn de leden 3 en 4 van artikel 168 van overeenkomstige toepassing.


Artikel 192

Tot de gemeenschap behorende schulden kunnen op de goederen van de gemeenschap worden verhaald.


Artikel 193

  • 1

    Een schuldeiser wiens vordering op de goederen der gemeenschap kan worden verhaald, kan de rechter verzoeken een vereffenaar te benoemen wanneer tot verdeling van de gemeenschap wordt overgegaan voordat de opeisbare schulden daarvan zijn voldaan of wanneer voor hem het gevaar bestaat dat hij niet ten volle of niet binnen een redelijke tijd zal worden voldaan, hetzij omdat de gemeenschap niet toereikend is of niet behoorlijk beheerd of afgewikkeld wordt, hetzij omdat een schuldeiser zich op de goederen van de gemeenschap gaat verhalen. Afdeling 3 van titel 6 van Boek 4 betreffende de vereffening van een nalatenschap is van toepassing of overeenkomstige toepassing.

  • 2

    Ook een schuldeiser van een deelgenoot kan de rechter verzoeken een vereffenaar te benoemen, wanneer zijn belangen door een gedraging van de deelgenoten ernstig worden geschaad.

  • 3

    Voor de ontbonden gemeenschap van een maatschap of vennootschap zijn de leden 1 en 2 niet van toepassing en gelden de volgende zinnen. Een schuldeiser wiens vordering op de goederen van de gemeenschap kan worden verhaald, is bevoegd zich tegen verdeling van de gemeenschap te verzetten. Een verdeling die na dit verzet is tot stand gekomen, is vernietigbaar met dien verstande dat de vernietigingsgrond slechts kan worden ingeroepen door de schuldeiser die zich verzette en dat hij de verdeling slechts te zijnen behoeve kan vernietigen en niet verder dan nodig is tot opheffing van de door hem ondervonden benadeling.


Artikel 194

  • 1

    Ieder der deelgenoten kan vorderen dat een verdeling aanvangt met een boedelbeschrijving.

  • 2

    Een deelgenoot die opzettelijk tot de gemeenschap behorende goederen verzwijgt, zoek maakt of verborgen houdt, verbeurt zijn aandeel in die goederen aan de andere deelgenoten.


Kennisdossiers

Titel Categorie
Titel Afwikkeling en vereffening nalatenschap Categorie Erfrecht
Titel Echtscheiding Categorie Familierecht (overig)
Titel Gemeenschap Categorie Diversen

Rechtspraak

Titel Instantie Datum Nummer
Aandelen in appartementen verbeurd op grond van art. 3:194 lid 2 BW Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 14-02-2023 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2023:598
Geldige vervreemding aandeel in vastgoedcomplex aan derde en opzegging maatschap Instantie Rechtbank Den Haag Datum 09-12-2022 Nummer ECLI:NL:RBDHA:2022:13630
Een mislukte poging iets zoek te maken of verborgen te houden valt niet onder art. 3:194 lid 2 BW Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 01-11-2022 Nummer ECLI:NL:GHARL:2022:9297
Art. 3:194 lid 2 BW ziet alleen op bijzondere en niet op eenvoudige gemeenschappen Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 25-10-2022 Nummer ECLI:NL:GHARL:2022:9158
Aandeel in nalatenschap verbeurd door vervalsing bankafschrift Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 31-08-2021 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2021:2845
Vraag of art. 3:194 lid 2 BW van rechtswege werkt Instantie Hoge Raad Datum 29-01-2021 Nummer ECLI:NL:HR:2021:147
Levensexecuteur verzwijgt vermogen en verbeurt hiermee zijn aandeel in nalatenschap volmachtgever Instantie Rechtbank Midden-Nederland Datum 02-10-2020 Nummer ECLI:NL:RBMNE:2020:4216
Spoedeisend belang maakt verdeling in kort geding mogelijk Instantie Rechtbank Midden-Nederland Datum 04-10-2019 Nummer ECLI:NL:RBMNE:2019:4588
Op aandeel in nalatenschap is geen rechtsgeldig pandrecht gevestigd Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 14-05-2019 Nummer ECLI:NL:GHARL:2019:4217
Door opzettelijk verzwijgen van Duits banktegoed geen bescherming van beneficiaire aanvaarding Instantie Rechtbank Overijssel Datum 09-01-2019 Nummer ECLI:NL:RBOVE:2019:671
Invulling begrip 'opzettelijk' bij verbeuring van aandeel in bijzondere gemeenschap Instantie Hoge Raad Datum 22-12-2017 Nummer ECLI:NL:HR:2017:3262
Erfgenaam verbeurt aandeel in goed van de nalatenschap wegens opzettelijk verzwijgen Zwitserse bankrekening Instantie Hoge Raad Datum 31-03-2017 Nummer ECLI:NL:HR:2017:565
Verzwegen vermogen verbeurd verklaard na sluiten vaststellingsovereenkomst? Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 18-10-2016 Nummer ECLI:NL:GHARL:2016:8298
Geen geldige rechtskeuze voor Nederlands erfrecht gemaakt in Portugees testament Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 20-09-2016 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2016:3754
Aandeel in goederen nalatenschap kan niet worden verbeurd aan legitimaris Instantie Rechtbank Amsterdam Datum 28-10-2015 Nummer ECLI:NL:RBAMS:2015:7413
Samenspel rechter en notaris bij verdeling huwelijksgoederengemeenschap Instantie Rechtbank Midden-Nederland Datum 26-08-2015 Nummer ECLI:NL:RBMNE:2015:6003
Beslag op aandeel in afzonderlijk gemeenschappelijk goed van ontbonden vennootschap was niet rechtsgeldig Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 21-07-2015 Nummer ECLI:NL:GHARL:2015:5539
Geen verbeurte aandeel in gemeenschap maar onrechtmatige daad bij verdwenen inboedelzaken Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 24-03-2015 Nummer ECLI:NL:GHARL:2015:2134
Opheffing conservatoir beslag legitimarissen wegens blokkering verkoop gemeenschapsgoed Instantie Rechtbank Overijssel Datum 20-02-2015 Nummer ECLI:NL:RBOVE:2015:1128
Uitwinnen van aandeel van een echtgenoot in eenvoudige gemeenschap Instantie Rechtbank Amsterdam Datum 21-01-2015 Nummer ECLI:NL:RBAMS:2015:162
Privéschuldeiser kan geen beslag leggen op onverdeeld aandeel in geërfde woning Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 31-12-2013 Nummer ECLI:NL:GHARL:2013:9956
Regeling inzake verbeuren aandeel door verzwijging nalatenschapsgoed niet van overeenkomstige toepassing bij wettelijke verdeling Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 09-07-2013 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2013:1968

Literatuur

Titel Auteur(s) Bron
Titel De verdeling van de ondergemeenschap Auteur(s) L.C.M. Admiraal, A. Cavallé Medina Bron 2023/7426
Titel Een geslaagd beroep op artikel 3:194 lid 2 BW en de gevolgen daarvan, anders dan het verbeuren… Auteur(s) M.J.P. Schipper Bron AdvoTip 2021/6
Titel Beschikken over een aandeel in een gemeenschappelijk goed Auteur(s) A. Cavallé Medina Bron WPNR 2021/7336
Titel W.F. van Hemel, dissertatie: 'Beschikken over een aandeel in een gemeenschap', 1998

Praktisch

Titel Bron Type Categorie
Stappenplan verdwenen vermogen terugbrengen in nalatenschap Bron Via Juridica Type Erfrecht en boedelafwikkeling Categorie Stroomschema’s en visuals
Inhoudsopgave
Overzicht
Wetstructuur
Civiel