Kennisbank voor het notariaat
Wetstoelichting

Woonplaats (art. 4 AWR)

Bijgewerkt tot 08-12-2023 Auteur De redactie

1 Art. 4 AWRHet woonplaatsbeginsel is van groot belang voor de heffing van belastingen. Art. 4 AWR geeft een algemene regel voor de woonplaats van natuurlijke personen en de vestigingsplaats van rechtspersonen. De wetgever heeft daarbij gebruik gemaakt van een 'open norm'. Aan de hand van concrete situaties en objectieve omstandigheden wordt beoordeeld waar iemand woont of is gevestigd. Op deze algemene regel zijn uitzonderingen te vinden in andere wetten, zoals in de woonplaatsficties in de in…

Verder lezen?

Om dit document te kunnen bekijken, moet u ingelogd zijn.

Geen inloggegevens?

Heeft u nog geen inloggegevens, dan kunt u een abonnement afsluiten.

Bent u werkzaam op het notariële en/of fiscale werkterrein en wilt u het gebruik van Via Juridica ervaren?
Vraag een gratis proefabonnement aan en probeer Via Juridica één maand uit!

Voor (voltijd)studenten is een gratis studentenabonnement beschikbaar.


Gebruikers van Via Juridica

Bekijk alle

Wet- en regelgeving


Artikel 4

  • 1

    Waar iemand woont en waar een lichaam gevestigd is, wordt naar de omstandigheden beoordeeld.

  • 2

    Voor de toepassing van het eerste lid worden schepen en luchtvaartuigen welke in Nederland hun thuishaven hebben, ten opzichte van de bemanning als deel van Nederland beschouwd.

  • 3

    Voor de toepassing van de wettelijke bepalingen ter uitvoering van Richtlijn 2009/133/EG van de Raad van 19 oktober 2009 betreffende de gemeenschappelijke fiscale regeling voor fusies, splitsingen, gedeeltelijke splitsingen, inbreng van activa en aandelenruil met betrekking tot vennootschappen uit verschillende lidstaten en voor de verplaatsing van de statutaire zetel van een SE of een SCE van een lidstaat naar een andere lidstaat (PbEU 2009, L 310), Richtlijn 2011/96/EU van de Raad van 30 november 2011 betreffende de gemeenschappelijke fiscale regeling voor moedermaatschappijen en dochterondernemingen uit verschillende lidstaten (PbEU 2011, L 345) of Richtlijn 2003/49/EG van de Raad van 3 juni 2003 betreffende een gemeenschappelijke belastingregeling inzake uitkeringen van interest en royalty's tussen verbonden ondernemingen van verschillende lidstaten (PbEU 2003, L 157) wordt, in afwijking in zoverre van het eerste lid en voor zover dat voortvloeit uit de genoemde richtlijnen, een lichaam geacht te zijn gevestigd in een lidstaat van de Europese Unie indien dat lichaam volgens de fiscale wetgeving van die lidstaat aldaar is gevestigd.

  • 4

    Een instelling voor collectieve belegging in effecten als bedoeld in artikel 1 van Richtlijn 2009/65/EU van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 tot coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen betreffende instellingen voor collectieve belegging in effecten (icbe’s) (PbEU 2009, L 302), wordt geacht te zijn gevestigd in de lidstaat of staat waarvan de bevoegde autoriteit de instelling overeenkomstig artikel 5 van die richtlijn heeft toegelaten.

  • 5

    Een alternatieve beleggingsinstelling als bedoeld in artikel 4, eerste lid, onderdeel k, van Richtlijn 2011/61/EU van het Europees Parlement en de Raad van 8 juni 2011 inzake beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen en tot wijziging van de Richtlijnen 2003/41/EG en 2009/65/EG en van de Verordeningen (EG) nr. 1060/2009 en (EU) nr. 1095/2010 (PbEU 2011, L 174) wordt geacht te zijn gevestigd in de lidstaat van herkomst, bedoeld in artikel 4, eerste lid, onderdeel p, van die richtlijn, indien:


Rechtspraak

Titel Instantie Datum Nummer
Keuze om ziekte (langdurig) te laten behandelen in Nederland was doorslaggevend bij bepaling woonplaats voor SW Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 26-06-2023 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2023:6870
Woonplaats in Nederland voor elk weekend naar Nederland terugkerende in het buitenland werkende Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 29-12-2022 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2022:4709
Nederland was niet de fiscale woonplaats van erflater Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 27-03-2020 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2020:1083
Duurzame middelpunt van persoonlijke levensbelangen kwalificeert als hoofdverblijf art. 4 AWR Instantie Hoge Raad Datum 22-02-2019 Nummer ECLI:NL:HR:2019:289
Recreatiewoning kwalificeert als hoofdverblijf vanwege middelpunt van persoonlijke belangen Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 12-06-2018 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2018:1416
Schenking door Antilliaanse Stichting Particulier Fonds belast doordat feitelijk leiding in Nederland is Instantie Rechtbank Gelderland Datum 05-06-2018 Nummer ECLI:NL:RBGEL:2018:2477
Woonplaats van erflater voor erfbelasting is Nederland, ondanks intentie terug te keren naar buitenland Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 16-09-2016 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2016:7553
Aanslag erfbelasting over € 4,1 miljoen vernietigd, omdat erflater niet (fictief) in Nederland woonde Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 19-11-2015 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2015:4611
Lang verblijf in Duitsland door ziekte is onvoldoende voor het oordeel dat woonplaats is verplaatst van Ierland naar Duitsland Instantie Hof van Justitie EU Datum 05-06-2014 Nummer ECLI:EU:C:2014:1189
Sterkere duurzame band met land niet vereist voor mogelijkheid dubbele woonplaats Instantie Hoge Raad Datum 12-04-2013 Nummer ECLI:NL:HR:2013:BZ6824

Beleidsbesluiten

Titel Instantie Datum Nummer Samenvatting
Instantie Belastingdienst Datum 17-12-2018 Nummer 2018-214023 Samenvatting

Literatuur

Titel Auteur(s) Bron
Titel De omstandigheden van artikel 4 lid 1 AWR Auteur(s) K.M.L.L. van de Ven Bron Estate Planner Digitaal 2019/4
Inhoudsopgave
Overzicht
Wetstructuur
Fiscaal

Tarief erf- en schenkbelasting (art. 24 SW) Erfbelasting bij partners (art. 25 SW) Schenkbelasting bij partners (art. 26 SW) Schenkbelasting afgezonderd particulier vermogen (art. 26a SW) Samenvoeging schenkingen binnen een jaar (art. 27 SW) Schenkingen aan kinderen binnen een jaar (art. 28 SW) Onzekerheid over verwantschap (art. 29 SW) Verwerping en afstand (art. 30 SW) Afstand door bezwaarde (art. 31 SW) Vrijstellingen erfbelasting (art. 32 SW) ANBI en erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 3 SW) Omvang vrijstellingen erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 4 SW) Verkrijging pensioenregeling en lijfrenten (art. 32 lid 1 onder 5 SW) SBBI en erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 8 SW) Steunstichting SBBI en erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 9 SW) Vrijstelling erfbelasting voor werknemer erflater (gevolgen testamentair loon, salaire differé en executeursloon) (art. 32 lid 1 onder 10 SW) Vrijstelling erfbelasting voor nog niet vorderbare termijnen van renten, uitkeringen, bezoldigingen en andere inkomsten (art. 32 lid 1 onder 11 SW) Pensioenimputatie (art. 32 lid 2 SW) Definitie lijfrenten (art. 32 lid 4 SW) Vrijstellingen schenkbelasting (art. 33 SW) ANBI en schenkbelasting (art. 33 onder 4 SW) Schenkvrijstelling ouder-kind (art. 33 onder 5 SW) Schenkvrijstelling overige verkrijgers (art. 33 onder 7 SW) Schenkvrijstelling voor onvermogenden (art. 33 onder 8 SW) Vrijstelling bij samenloop schenkbelasting met inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting (art. 33 onder 9 SW) Schenking aan een rechtspersoon ter bevordering van werknemersbelangen (art. 33 onder 11 SW) Voldoen aan natuurlijke verbintenis (art. 33 onder 12 SW) SBBI en schenkbelasting (art. 33 onder 13 SW) Steunstichting SBBI en schenkbelasting (art. 33 onder 14 SW) Definitie schenking ten behoeve van eigen woning (art. 33a SW) Samenloop verhoogde schenkvrijstellingen eigen woning (art. 82a SW)

Tarief overdrachtsbelasting (art. 14 WBR) Vrijstelling algemeen (art. 15 WBR) Vrijstelling btw-belaste levering (art. 15.1.a WBR) Vrijstelling bedrijfsoverdracht binnen familiesfeer (art. 15.1.b WBR) Vrijstelling publiekrechtelijke lichamen (art. 15.1.c WBR) Vrijstelling inbreng in personenvennootschap (art. 15.1.e onder 1 WBR) Vrijstelling inbreng in kapitaalvennootschap (art. 15.1.e onder 2 WBR) Vrijstelling verdeling of vereffening (art. 15.1.f WBR) Vrijstelling verdeling gemeenschap samenwoners (art. 15.1.g WBR) Vrijstelling bij fusie, splitsing en interne reorganisatie (art. 15.1.h WBR) Vrijstelling aangebrachte zaken (art. 15.1.i WBR) Vrijstelling voor verkrijging bestemd voor onderwijs (art. 15.1.k WBR) Vrijstelling ruilverkaveling (art. 15.1.l WBR) Vrijstelling bureau beheer landbouwgronden (art. 15.1.m WBR) Woningbouwlichamen (art. 15.1.n WBR) Vrijstelling stedelijke herstructurering (art. 15.1.o WBR) Verkrijging van lichaam ter bevordering van stedelijke herstructurering (art. 15.1.oa WBR) Startersvrijstelling (Art. 15.1.p WBR) Monumentenvrijstelling (vervallen) (art. 15.1.p WBR) Cultuurgrondvrijstelling (art. 15.1.q WBR) Vrijstelling bij herstel in oude toestand (art. 15.1.r WBR) Vrijstelling natuurgrond (art. 15.1.s WBR) Vrijstelling verkoopregulerend beding (Art. 15.1.t WBR) Vrijstelling Staatsbosbeheer (art. 15.1.u WBR) Vrijstelling uitoefenen wilsrecht (art. 15.1.x WBR) Vrijstelling bij verkrijging (kabel)netten (art. 15.1.y WBR) Tijdelijke vrijstelling inbreng van tbs-pand in NV/BV (vervallen) (art. 15.1.z WBR) Anti-ontgaansbepaling (art. 15 lid 4 WBR) Schriftelijke verklaring en onvoorziene omstandigheden (art. 15a WBR)