Giften, quasi-legaten en vof-bedingen: hoe jurisprudentie de praktijk kan veranderen

Het arrest van Hof Den Haag van 21 november 2023 (ECLI:NL:GHDHA:2023:2339) maakte duidelijk dat het van groot belang is om bij de overdracht van een in de vorm van een personenvennootschap gedreven familiebedrijf zorgvuldig te werk te gaan.

Allereerst bleek uit deze uitspraak dat toetreding tot een vennootschap onder firma waarbij een overnemingsbeding wordt overeengekomen waarmee (één van) de andere vennoten bevoordeeld wordt/worden, wel degelijk kan kwalificeren als een gift.

Voorts wees dit arrest van het Hof uit dat een overnemingsbeding in de vennootschapsovereenkomst in specifieke gevallen een quasi-legaat kan zijn.

Inmiddels heeft de Hoge Raad op 21 maart 2025 (ECLI:NL:HR:2025:437) bovengemeld arrest vernietigd en het geding ter verdere behandeling en beslissing verwezen naar Hof Amsterdam. In hoeverre dit betekent dat de door het Hof getrokken conclusies onjuist zijn, is de vraag; het oordeel van de Hoge Raad is namelijk grotendeels tot stand gekomen op basis van het feit dat het Hof bepaalde procesregels heeft geschonden bij de totstandkoming van zijn uitspraak.

Een en ander kan grote gevolgen hebben voor de omvang van de legitimaire massa en de erf- en schenkbelasting en (voor zover het een gift betreft) ook voor het vereiste vormvoorschrift van de vof-akte.