Kennisbank voor het notariaat
Wetstoelichting

Eigenwoningschuld (art. 3.119a Wet IB 2001)

Bijgewerkt tot 01-03-2024 Auteur De redactie

1 Eigenwoningschuld1.1 Omschrijving van begrip eigenwoningschuldEen geldlening aangegaan op of na 1 januari 2013 (behoudens de uitzonderingen die onder het overgangsrecht van hoofdstuk 10bis Wet IB 2001 vallen) wordt als eigenwoningschuld aangemerkt als deze aan de volgende voorwaarden voldoet (art. 3.119a lid 1 Wet IB 2001):het betreft het gezamenlijk bedrag van schulden die de belastingplichtige is aangegaan in verband met een eigen woning; en ter zake waarvan een contractuele verplichting ge…

Verder lezen?

Om dit document te kunnen bekijken, moet u ingelogd zijn.

Geen inloggegevens?

Heeft u nog geen inloggegevens, dan kunt u een abonnement afsluiten.

Bent u werkzaam op het notariële en/of fiscale werkterrein en wilt u het gebruik van Via Juridica ervaren?
Vraag een gratis proefabonnement aan en probeer Via Juridica één maand uit!

Voor (voltijd)studenten is een gratis studentenabonnement beschikbaar.


Gebruikers van Via Juridica

Bekijk alle

Wetteksten


Artikel 3.119a Eigenwoningschuld

Artikel 3.119a Eigenwoningschuld

  • 1

    Voor de toepassing van deze afdeling en de daarop berustende bepalingen wordt onder eigenwoningschuld verstaan het gezamenlijke bedrag van de schulden van de belastingplichtige:

    • a.

      die zijn aangegaan in verband met een eigen woning;

    • b.

      ter zake waarvan een contractuele verplichting geldt tot het gedurende de looptijd ten minste annuïtair en in ten hoogste 360 maanden volledig aflossen overeenkomstig artikel 3.119c;

    • c.

      ter zake waarvan aan de verplichting tot aflossing wordt voldaan (aflossingseis), en

    • d.

      ter zake waarvan, ingeval artikel 3.119g van toepassing is, aan de verplichting tot informatieverstrekking, bedoeld in dat artikel, wordt voldaan.

  • 2

    Onder schulden die zijn aangegaan in verband met een eigen woning worden verstaan de schulden die zijn aangegaan:

    • a.

      ter verwerving van de eigen woning, doch ten hoogste tot een gezamenlijk bedrag gelijk aan de kosten ter verwerving van de woning;

    • b.

      voor verbetering of onderhoud van de woning of ter afkoop van de rechten van erfpacht, opstal of beklemming met betrekking tot de woning, doch ten hoogste tot een gezamenlijk bedrag gelijk aan de kosten van verbetering of onderhoud van de woning of ter afkoop van de rechten van erfpacht, opstal of beklemming met betrekking tot de woning;

    • c.

      ter betaling van de kosten ter verkrijging van de schulden, bedoeld in de onderdelen a en b, waarbij afsluitprovisies in aanmerking worden genomen tot het maximum, bedoeld in artikel 3.120, vijfde lid.

  • 3

    Voor de toepassing van het tweede lid wordt de som van het bedrag van de kosten ter verwerving van de woning, bedoeld in het tweede lid, onderdeel a, en het bedrag van de kosten van verbetering, het onderhoud of de afkoop, bedoeld in het tweede lid, onderdeel b, verminderd met de som van:

    • a.

      het positieve bedrag van de eigenwoningreserve, bedoeld in artikel 3.119aa, direct voorafgaand aan het moment waarop de woning ten aanzien van de belastingplichtige als een eigen woning wordt aangemerkt, onderscheidenlijk direct voorafgaand aan de verbetering, het onderhoud of de afkoop;

    • b.

      hetgeen ter zake van die verwerving, die verbetering, dat onderhoud of die afkoop aan verhoogde vrijstelling van schenkbelasting is genoten.

  • 4

    Indien de belastingplichtige een eigen woning verwerft die bestemd is om hem en zijn partner anders dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking te staan, wordt, indien hun voordien reeds tezamen een woning anders dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking heeft gestaan en de partner ten aanzien van die eerdere woning een vervreemdingssaldo eigen woning heeft behaald, de op grond van het eerste lid berekende eigenwoningschuld van de belastingplichtige verlaagd, doch niet verder dan tot nihil, met de eigenwoningreserve, bedoeld in artikel 3.119aa, van de partner waarbij, indien de partner de woning mede heeft verworven, wordt uitgegaan van de eigenwoningreserve na toepassing van artikel 3.119aa met betrekking tot de partner. De in de eerste zin bedoelde verlaging van de eigenwoningschuld wordt toegepast tot het moment waarop de woning hun niet meer gezamenlijk anders dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat.

  • 5

    Op een schuld aan een aannemer of projectontwikkelaar die is ontstaan door het sluiten van een koop- of aannemingsovereenkomst, zijn de voorwaarden van het eerste lid, onderdelen b, c en d, niet van toepassing tot het moment van aflossen van die schuld dan wel, indien dat eerder is, het moment van levering van de onroerende zaak. Artikel 3.119c, derde lid, vindt geen toepassing voor zover de in dat lid bedoelde schuld die laatstelijk heeft bestaan een schuld als bedoeld in de eerste zin betrof.

  • 6

    Tot de eigenwoningschuld behoren niet:

    • a.

      schulden die zijn aangegaan of ontstaan ter betaling van renten als bedoeld in artikel 3.120, eerste lid, onderdeel a;

    • b.

      schulden die zijn aangegaan ter verwerving van de eigen woning of een gedeelte daarvan, indien de eigen woning of een gedeelte daarvan direct of indirect is verkregen van de partner van de belastingplichtige, voor zover het totaal van de schulden die de belastingplichtige en zijn partner zijn aangegaan ter verwerving van de woning, na deze verkrijging meer bedraagt dan vóór de vervreemding van de woning of een gedeelte daarvan door zijn partner;

    • c.

      schulden aan de partner;

    • d.

      schulden die corresponderen met geldvorderingen als bedoeld in artikel 5.4, eerste lid;

    • e.

      schulden waarvan de maximale looptijd van 360 maanden is verstreken.

  • 7

    Voor de toepassing van het zesde lid, onderdeel e, wordt de verstreken looptijd van een schuld vermeerderd met de verstreken looptijd van eerdere schulden van de belastingplichtige die behoorden tot de bestaande eigenwoningschuld, bedoeld in artikel 10bis.1, eerste lid, of die behoorden tot de eigenwoningschuld in de periode van 2001 tot en met 2012. Voor de schulden, bedoeld in de eerste zin, wordt als verstreken looptijd beschouwd het voor die schulden voor de aftrek van rente geldende deel van de periode van 30 jaar dat is verstreken, naar beneden afgerond op hele kalendermaanden. Artikel 3.119c, vijfde lid, is van overeenkomstige toepassing.

  • 8

    Indien de belastingplichtige een eigen woning heeft als bedoeld in artikel 3.111, eerste lid, aanhef en onderdeel b, wordt voor de toepassing van het eerste lid als een schuld van de belastingplichtige mede aangemerkt een schuld waarvan de belastingplichtige op grond van het krachtens erfrecht verkregen recht van vruchtgebruik, recht van bewoning of recht van gebruik gehouden is de kosten en lasten te dragen.

  • 9

    Voor de toepassing van deze afdeling en de daarop berustende bepalingen wordt onder rente mede verstaan boeterente. Onder boeterente wordt verstaan de reële vergoeding die de geldverstrekker in rekening brengt vanwege het renteverlies dat hij lijdt over de nog resterende rentevastperiode bij het al dan niet gedeeltelijk aflossen, wijzigen of oversluiten van een lening die behoort tot de eigenwoningschuld.

  • 10

    Indien een schuld van de belastingplichtige uitsluitend niet tot de eigenwoningschuld behoort vanwege een vermindering als bedoeld in het derde lid, aanhef en onderdeel a, en de belastingplichtige deze schuld samen met zijn partner is aangegaan wordt deze schuld mede als eigenwoningschuld aangemerkt voor zover hetgeen bij de belastingplichtige en zijn partner met inachtneming van de vermindering, bedoeld in het derde lid, aanhef en onderdeel a, en de verlaging, bedoeld in het vierde lid, tot de eigenwoningschuld zou kunnen behoren hoger is dan hetgeen bij de belastingplichtige en zijn partner vóór toepassing van dit lid tot de eigenwoningschuld behoort.


Kennisdossiers

Titel Categorie
Titel Afwikkeling en vereffening nalatenschap Categorie Erfrecht
Titel Gemeenschap van goederen Categorie Familievermogensrecht
Titel Huwelijkse voorwaarden Categorie Familievermogensrecht
Titel Draagplichtovereenkomst Categorie Familierecht (overig)
Titel Echtscheiding Categorie Familierecht (overig)
Titel Blijverslening Categorie Registergoederenrecht
Titel Economische eigendomsoverdracht Categorie Registergoederenrecht
Titel Eigen woning Categorie Registergoederenrecht
Titel Hypotheek Categorie Registergoederenrecht
Titel Nieuwbouw Categorie Registergoederenrecht
Titel Starters op de woningmarkt Categorie Registergoederenrecht
Titel Verhoogde schenkvrijstelling eigen woning Categorie Belastingrecht

Rechtspraak

Titel Instantie Datum Nummer
Boeterente bij oversluiten van lening ter financiering eigen woning onmiddellijk aftrekbaar Instantie Hoge Raad Datum 17-11-2023 Nummer ECLI:NL:HR:2023:1570
Rentevordering op grond van familiehypotheek verjaart pas na twintig jaar ex art. 3:323 lid 3 BW Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 07-11-2023 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2023:2666
Familielening kwalificeert niet als eigenwoningschuld omdat te laat is voldaan aan informatieplicht Instantie Hoge Raad Datum 19-11-2021 Nummer ECLI:NL:HR:2021:1719
Verbouwingsuitgaven als geheel bezien bij omvangrijke verbouwing van eigen woning (complexgedachte) Instantie Rechtbank Zeeland-West-Brabant Datum 11-11-2021 Nummer ECLI:NL:RBZWB:2021:5709
Overgang economische eigendom woning pas bij akte van verdeling; volledige aftrek boeterente Instantie Rechtbank Zeeland-West-Brabant Datum 21-10-2021 Nummer ECLI:NL:RBZWB:2021:5238
Door ontbreken contractuele aflossingseis is lening geen eigenwoningschuld Instantie Rechtbank Zeeland-West-Brabant Datum 22-09-2021 Nummer ECLI:NL:RBZWB:2021:4757
Rente over schuld voor eigen woning volledig aftrekbaar ook wanneer slechts een deel daarvan drukt Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 24-06-2021 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2021:1953
Woningverlater-niet-eigenaar kan ook na einde partnerschap 50% van de rente aftrekken op grond van echtscheidingsregeling Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 04-02-2021 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2021:347
Vooruitbetaalde rente met betrekking tot periode ná overlijden in hetzelfde kalenderjaar is aftrekbaar als eigenwoningrente Instantie Hoge Raad Datum 29-01-2021 Nummer ECLI:NL:HR:2021:126
Rentepercentage 9% over eigenwoninglening in familierelatie is onzakelijk; de aanslag van iedere partner wordt zelfstandig vastgesteld Instantie Hoge Raad Datum 26-06-2020 Nummer ECLI:NL:HR:2020:1111
Rente op bij echtscheiding toebedeelde aflossingsvrije lening is niet volledig aftrekbaar Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 24-04-2020 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2020:3203
Geen aftrek van betaalde rente over na 1 januari 2013 van ex-partner overgenomen schuld omdat niet is voldaan aan aflossingseis Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 17-12-2019 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2019:3402
Geen aftrek van de voor ex-partner betaalde hypotheekrente wegens ontbreken alimentatieverplichting Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 24-09-2019 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2019:3716
Recht om naar bewijs te vragen dat hypotheekverhoging is aangegaan voor verbetering of onderhoud eigen woning vervalt niet door tijdsverloop Instantie Hoge Raad Datum 19-04-2019 Nummer ECLI:NL:HR:2019:629
Geen hypotheekrenteaftrek voor erfgenaam van aflossingsvrije leningen Instantie Rechtbank Noord-Nederland Datum 26-04-2016 Nummer ECLI:NL:RBNNE:2016:2318

Wetsvoorstellen

Titel Dossiernr. Status Samenvatting
Wet maatregelen woningmarkt 2014 II Dossiernr. 33819 Status In werking getreden Samenvatting -
Wet maatregelen woningmarkt 2014 Dossiernr. 33756 Status Ingetrokken Samenvatting -
Overige fiscale maatregelen 2014 Dossiernr. 33753 Status In werking getreden Samenvatting -
Wet verhuurderheffing Dossiernr. 33407 Status In werking getreden Samenvatting -
Wet herziening fiscale behandeling eigen woning Dossiernr. 33405 Status In werking getreden Samenvatting -

Beleidsbesluiten

Titel Instantie Datum Nummer Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 23-09-2021 Nummer 2021-20581 Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 31-08-2021 Nummer 2021-0000106786 Samenvatting Staatssecretaris van Financiën Vijlbrief heeft in een Kamerbrief van 31 augustus 2021 aangekondigd dat het goedkeurend…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 21-04-2021 Nummer 2021-0000078681 Samenvatting
Instantie Belastingdienst Datum 01-01-2021 Nummer (geen nummer) Samenvatting
Instantie Belastingdienst Datum 15-10-2019 Nummer 18-051-081 Samenvatting FBN Juristen heeft aan de Kennisgroep Onroerende Zaken van de Belastingdienst de vraag voorgelegd of het verschil in ei…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 13-08-2019 Nummer 2019-0000099209 Samenvatting
Instantie Belastingdienst Datum 15-08-2018 Nummer IB 190 - 1Z*1FD Samenvatting De Belastingdienst heeft geconstateerd dat belastingplichtigen en adviseurs zich soms onvoldoende bewust zijn van de fiscale…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 30-01-2018 Nummer 2018-1511 Samenvatting Indien partners gezamenlijk in een 50/50 verhouding een eigen woning kopen en deze ook gezamenlijk 50/50 financieren, komt…
Instantie Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Datum 10-06-2014 Nummer 2014-0000309386 Samenvatting Wanneer partners gaan scheiden en samen een eigen woning bezitten, gebeurt het vaak dat een van hen de ander uitkoopt. De fi…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 10-04-2014 Nummer BLKB2014/506M Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 19-06-2013 Nummer DGB/2013/3067 U Samenvatting Antwoorden op vragen van het lid Bashir over duidelijkheid omtrent de duur van de hypotheekrenteaftrek bij trouwen.
Instantie Ministerie van Financiën Datum 26-02-2013 Nummer BLKB/352M Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 07-12-2012 Nummer (geen nummer) Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 10-06-2010 Nummer DGB2010/921 Samenvatting CPP2003/1606M
Instantie Ministerie van Financiën Datum 09-03-2010 Nummer AFP 2010/114 Samenvatting
Titel Instantie Datum Nummer Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 28-06-2021 Nummer 2021-117469 Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 25-03-2021 Nummer 2021-7241 Samenvatting Dit besluit is een actualisatie van het besluit van 16 december 2020 (nr 2020-27806). Dit besluit bevat goedkeuringen waardo…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 16-12-2020 Nummer 2020-27806 Samenvatting Dit besluit is een actualisatie van het besluit van 22 september 2020, nr. 2020-20122 (Stcrt. 2020, 50146). Dit besluit beva…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 22-09-2020 Nummer 2020-20122 Samenvatting Dit besluit is een actualisatie van het besluit van 16 juni 2020, nr. 2020-109040 (Stcrt. 2020, 33204). Dit besluit bevat go…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 16-06-2020 Nummer 2020-109040 Samenvatting Dit besluit is een actualisatie van het besluit van 6 mei 2020 (nr 2020-85139). Dit besluit bevat goedkeuringen waardoor een…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 06-05-2020 Nummer 2020-85139 Samenvatting Dit beleidsbesluit bevat goedkeuringen waardoor een eigenwoningschuld die onder de fiscale aflossingseis valt, blijft behore…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 21-02-2014 Nummer BLKB2014/342M Samenvatting Dit besluit is ingetrokken bij verzamelbesluit van 16 december 2016, nr 2016-221112 (niet opgenomen).Een vruchtgebruiker van…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 25-03-2013 Nummer BLKB2013/536M Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 27-02-2013 Nummer BLKB2013/312M Samenvatting Met ingang van 1 januari 2013 is de rente op een schuld die wordt aangegaan in verband met de eigen woning slechts aftrekbaa…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 30-01-2013 Nummer BLKB2013/59M Samenvatting In een Kamerbrief van 14 november 2012 had de Minister voor Wonen en Rijksdienst al aangegeven met een goedkeuring te komen,…

Literatuur

Titel Auteur(s) Bron
Titel Familieleningen in 2024. Over een nuchtere staatssecretaris en een calculerende estate planner. Schenken is de weg? Auteur(s) T. Denekamp Bron EstateTip 2024-7
Titel Schenking ouders aan kind, een overzicht Auteur(s) E. Loendersloot, D. Driessen Bron VFP 2022/81
Titel (On)zin van een draagplichtovereenkomst Auteur(s) E. Hoepelman Bron VFP 2019/72
Titel Het eigenwoningverleden: een (on)oplosbaar probleem? Auteur(s) L. Stokkel Bron WPNR 2019/7254
Titel De nieuwe regels voor de aftrek van rente op eigenwoningschulden Auteur(s) J.A.M. Klinkert-Cino Bron FBN 2013/4
Titel Weer wijzigende regels rond de eigen woning Auteur(s) J.E. van den Berg Bron FTV 2013/56

Praktisch

Titel Bron Type Categorie
Aflossing annuïteitenlening Bron Belastingdienst Type Onroerende zaken Categorie Rekentools
Bewust nieuwbouw Bron - Type Registergoederen Categorie Verwijzingen voor de particulier
Inhoudsopgave
Overzicht
Wetstructuur
Fiscaal

Tarief erf- en schenkbelasting (art. 24 SW) Erfbelasting bij partners (art. 25 SW) Schenkbelasting bij partners (art. 26 SW) Schenkbelasting afgezonderd particulier vermogen (art. 26a SW) Samenvoeging schenkingen binnen een jaar (art. 27 SW) Schenkingen aan kinderen binnen een jaar (art. 28 SW) Onzekerheid over verwantschap (art. 29 SW) Verwerping en afstand (art. 30 SW) Afstand door bezwaarde (art. 31 SW) Vrijstellingen erfbelasting (art. 32 SW) ANBI en erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 3 SW) Omvang vrijstellingen erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 4 SW) Verkrijging pensioenregeling en lijfrenten (art. 32 lid 1 onder 5 SW) SBBI en erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 8 SW) Steunstichting SBBI en erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 9 SW) Vrijstelling erfbelasting voor werknemer erflater (gevolgen testamentair loon, salaire differé en executeursloon) (art. 32 lid 1 onder 10 SW) Vrijstelling erfbelasting voor nog niet vorderbare termijnen van renten, uitkeringen, bezoldigingen en andere inkomsten (art. 32 lid 1 onder 11 SW) Pensioenimputatie (art. 32 lid 2 SW) Definitie lijfrenten (art. 32 lid 4 SW) Vrijstellingen schenkbelasting (art. 33 SW) ANBI en schenkbelasting (art. 33 onder 4 SW) Schenkvrijstelling ouder-kind (art. 33 onder 5 SW) Schenkvrijstelling overige verkrijgers (art. 33 onder 7 SW) Schenkvrijstelling voor onvermogenden (art. 33 onder 8 SW) Vrijstelling bij samenloop schenkbelasting met inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting (art. 33 onder 9 SW) Schenking aan een rechtspersoon ter bevordering van werknemersbelangen (art. 33 onder 11 SW) Voldoen aan natuurlijke verbintenis (art. 33 onder 12 SW) SBBI en schenkbelasting (art. 33 onder 13 SW) Steunstichting SBBI en schenkbelasting (art. 33 onder 14 SW) Definitie schenking ten behoeve van eigen woning (art. 33a SW) Samenloop verhoogde schenkvrijstellingen eigen woning (art. 82a SW)

Tarief overdrachtsbelasting (art. 14 WBR) Vrijstelling algemeen (art. 15 WBR) Vrijstelling btw-belaste levering (art. 15.1.a WBR) Vrijstelling bedrijfsoverdracht binnen familiesfeer (art. 15.1.b WBR) Vrijstelling publiekrechtelijke lichamen (art. 15.1.c WBR) Vrijstelling inbreng in personenvennootschap (art. 15.1.e onder 1 WBR) Vrijstelling inbreng in kapitaalvennootschap (art. 15.1.e onder 2 WBR) Vrijstelling verdeling of vereffening (art. 15.1.f WBR) Vrijstelling verdeling gemeenschap samenwoners (art. 15.1.g WBR) Vrijstelling bij fusie, splitsing en interne reorganisatie (art. 15.1.h WBR) Vrijstelling aangebrachte zaken (art. 15.1.i WBR) Vrijstelling voor verkrijging bestemd voor onderwijs (art. 15.1.k WBR) Vrijstelling ruilverkaveling (art. 15.1.l WBR) Vrijstelling bureau beheer landbouwgronden (art. 15.1.m WBR) Woningbouwlichamen (art. 15.1.n WBR) Vrijstelling stedelijke herstructurering (art. 15.1.o WBR) Verkrijging van lichaam ter bevordering van stedelijke herstructurering (art. 15.1.oa WBR) Startersvrijstelling (Art. 15.1.p WBR) Monumentenvrijstelling (vervallen) (art. 15.1.p WBR) Cultuurgrondvrijstelling (art. 15.1.q WBR) Vrijstelling bij herstel in oude toestand (art. 15.1.r WBR) Vrijstelling natuurgrond (art. 15.1.s WBR) Vrijstelling verkoopregulerend beding (Art. 15.1.t WBR) Vrijstelling Staatsbosbeheer (art. 15.1.u WBR) Vrijstelling uitoefenen wilsrecht (art. 15.1.x WBR) Vrijstelling bij verkrijging (kabel)netten (art. 15.1.y WBR) Tijdelijke vrijstelling inbreng van tbs-pand in NV/BV (vervallen) (art. 15.1.z WBR) Anti-ontgaansbepaling (art. 15 lid 4 WBR) Schriftelijke verklaring en onvoorziene omstandigheden (art. 15a WBR)