Kamerbrief technische briefing box 3

Hersteloperatie box 3-heffing 2017-2022 en spoedwetgeving box 3 2023 en 2024

In het Kerstarrest van 24 december 2021 heeft de Hoge Raad de box 3-heffing zoals deze sinds 2017 bestaat in strijd geacht met het Europese verdrag voor de rechten van de mens wanneer de wettelijk geheven belasting meer bedraagt dan het werkelijk genoten rendement. Staatssecretaris Van Rij van Financiën heeft op 15 april jl. de richtingennotitie naar de Twee Kamer gezonden waarin wordt ingegaan op de mogelijkheden die het Ministerie ziet om aan met name spaarders rechtsherstel te bieden voor de gedurende de periode 2017 t/m 2022 in box 3 geheven belasting voor zover die hoger uitvalt dan het werkelijke rendement.
In beide gepresenteerde varianten is sprake van geautomatiseerd rechtsherstel op basis van een nieuwe forfaitaire berekening waarbij wordt uitgegaan van de werkelijke samenstelling van het vermogen, maar niet van het werkelijk rendement. De eerste variant is de forfaitaire spaarvariant waarbij wordt gewerkt met drie forfaits voor spaargeld, schulden en overige bezittingen. De tweede variant is de forfaitaire variant voor alle vermogenscategorieën. Bij deze variant worden voor alle rubrieken uit de belastingaangifte te weten: spaargeld, onroerende zaken, effecten (aandelen en obligaties), contant geld en vorderingen etc. de forfaits aangepast aan de gemiddelde rendementen per vermogenscategorie in het betreffende belastingjaar. Belastingplichtigen, die door bovenstaande varianten niet voldoende rechtsherstel wordt geboden, hebben op grond van bestaande wet- en regelgeving toegang tot rechtsmiddelen om hierover te procederen.
Er zijn twee varianten om met deze procedures om te gaan: Direct tegenbewijs in behandeling nemen of tegenbewijs pas in behandeling nemen na meer juridische duidelijkheid over de bedoeling van de Hoge Raad over de reikwijdte van rechtsherstel. Combinatievarianten zijn ook mogelijk, bijvoorbeeld de forfaitaire spaarvariant zonder tegenbewijs, de forfaitaire spaarvariant met tegenbewijs na meer juridische duidelijkheid en de forfaitaire variant voor alle vermogenscategorieën met direct tegenbewijs.
Voorts moet er nog een besluit worden genomen over de doelgroep voor rechtsherstel voor de belastingjaren 2017-2020, alleen de bezwaarmakers of ook de niet-bezwaarmakers. Voor 2021 en 2022 komen alle belastingplichtigen voor het rechtsherstel in aanmerking. Er is volgens Van Rij geen ideale oplossing voor het bieden van rechtsherstel.
Alle varianten hebben naast voordelen ook nadelen, zowel budgettair, uitvoeringstechnisch en/of maatschappelijk. Op korte termijn moet een keuze worden gemaakt om de deadlines voor de uitvoering te halen en belastingplichtigen snel rechtsherstel te bieden. Voor de jaren 2023 en 2024 zal spoedwetgeving tot stand moeten worden gebracht gebaseerd op de variant die voor het rechtsherstel over de jaren 2017 t/m 2022 wordt gekozen.