Kennisbank voor het notariaat
Wetstoelichting

Insluitingsclausule en uitsluitingsclausule (art. 1:94 BW)

Bijgewerkt tot 02-08-2023 Auteur mr. dr. M.R. (Marcel) Kremer

1 InleidingOp grond van art. 1:94 lid 4 BW kan een erflater of schenker bepalen dat goederen die hij nalaat of schenkt niet in de wettelijke gemeenschap vallen.2 Uitsluitingsclausule in (latere) uiterste wilsbeschikkingEen uitsluitingsclausule kan in een uiterste wil (testament of codicil) worden opgenomen zowel gelijktijdig met het maken van de uiterste wilsbeschikking als in een latere uiterste wil. 3 Uitsluitingsclausule en giftIn geval van een gift moet een uitsluitingsclausule gelijktijdig…

Verder lezen?

Om dit document te kunnen bekijken, moet u ingelogd zijn.

Geen inloggegevens?

Heeft u nog geen inloggegevens, dan kunt u een abonnement afsluiten.

Bent u werkzaam op het notariële en/of fiscale werkterrein en wilt u het gebruik van Via Juridica ervaren?
Vraag een gratis proefabonnement aan en probeer Via Juridica één maand uit!

Voor (voltijd)studenten is een gratis studentenabonnement beschikbaar.


Gebruikers van Via Juridica

Bekijk alle

Wetteksten


Artikel 94

  • 1

    Van het ogenblik van de voltrekking van het huwelijk bestaat tussen de echtgenoten van rechtswege een gemeenschap van goederen.

  • 2

    De gemeenschap omvat, wat haar baten betreft, alle goederen die reeds vóór de aanvang van de gemeenschap aan de echtgenoten gezamenlijk toebehoorden, en alle overige goederen van de echtgenoten, door ieder van hen afzonderlijk of door hen tezamen vanaf de aanvang van de gemeenschap tot haar ontbinding verkregen, met uitzondering van:

  • 3

    Het tweede lid, aanhef en onderdeel a, is niet van toepassing op:

    • a.

      giften van tot de gemeenschap behorende goederen aan de andere echtgenoot;

    • b.

      goederen, alsmede de vruchten van die goederen, ten aanzien waarvan bij uiterste wilsbeschikking of bij de gift is bepaald dat zij in de gemeenschap vallen.

  • 4

    Goederen, alsmede de vruchten van die goederen, ten aanzien waarvan bij uiterste wilsbeschikking of bij de gift is bepaald dat zij buiten de gemeenschap vallen, blijven buiten de gemeenschap, ook al zijn echtgenoten bij huwelijkse voorwaarden overeengekomen dat krachtens erfopvolging bij versterf, making, lastbevoordeling of gift verkregen goederen dan wel de vruchten daarvan in de gemeenschap vallen.

  • 5

    Goederen en schulden die aan een van de echtgenoten op enigerlei bijzondere wijze verknocht zijn, vallen slechts in de gemeenschap voor zover die verknochtheid zich hiertegen niet verzet.

  • 6

    Vruchten van goederen die niet in de gemeenschap vallen, vallen evenmin in de gemeenschap. Buiten de gemeenschap valt hetgeen wordt geïnd op een vordering die buiten de gemeenschap valt, alsmede een vordering tot vergoeding die in de plaats van een eigen goed van een echtgenoot treedt, waaronder begrepen een vordering ter zake van waardevermindering van zulk een goed.

  • 7

    De gemeenschap omvat, wat haar lasten betreft, alle vóór het bestaan van de gemeenschap ontstane gemeenschappelijke schulden, alle schulden betreffende goederen die reeds vóór de aanvang van de gemeenschap aan de echtgenoten gezamenlijk toebehoorden, en alle tijdens het bestaan van de gemeenschap ontstane schulden van ieder van de echtgenoten, met uitzondering van schulden:

  • 8

    Bestaat tussen echtgenoten een geschil aan wie van hen beiden een goed toebehoort en kan geen van beiden zijn recht op dit goed bewijzen, dan wordt dit goed als gemeenschapsgoed aangemerkt. Het vermoeden werkt niet ten nadele van de schuldeisers van de echtgenoten.


Kennisdossiers

Titel Categorie
Titel Gemeenschap van goederen Categorie Familievermogensrecht
Titel Echtscheiding Categorie Familierecht (overig)
Titel Schenking Categorie Familierecht (overig)
Titel Zaaksvervanging Categorie Diversen

Rechtspraak

Titel Instantie Datum Nummer
Vergoedingsrecht uit hoofde van erfrechtelijke verkrijging onder uitsluitingsclausule niet teniet na verdeling van gemeenschap Instantie Rechtbank Rotterdam Datum 25-05-2023 Nummer ECLI:NL:RBROT:2023:4839
Woning behoort zowel tot huwelijksgemeenschap als tot privévermogen Instantie Rechtbank Zeeland-West-Brabant Datum 15-03-2023 Nummer ECLI:NL:RBZWB:2023:1728
Uitsluitingsclausule is bij levering van de woning bedongen Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 01-03-2023 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2023:1802
'Goederenrechtelijk eenheidsbeginsel' van toepassing op percelen door uitsluitingsclausule Instantie Rechtbank Oost-Brabant Datum 14-09-2022 Nummer ECLI:NL:RBOBR:2022:4432
Verkrijger buitenlandse erfenis en schenking had zich beter moeten laten voorlichten; erfenis en schenking vallen in huwelijksgoederengemeenschap Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 06-10-2021 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2021:1957
Spaanse erfenis valt niet in huwelijksgemeenschap Instantie Rechtbank Rotterdam Datum 12-05-2021 Nummer ECLI:NL:RBROT:2021:6754
Rechtbank oordeelt dat woning deels tot het huwelijksvermogen en deels tot privévermogen behoort Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 17-03-2021 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2021:2177
Buitenlandse nalatenschap kan wegens redelijkheid en billijkheid buiten algehele gemeenschap vallen Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 22-12-2020 Nummer ECLI:NL:GHARL:2020:10743
Man kon zijn vergoedingsrecht slechts gedeeltelijk te gelde maken Instantie Rechtbank Midden-Nederland Datum 18-12-2020 Nummer ECLI:NL:RBMNE:2020:5906
Door latere kwijtscheldingen onder uitsluitingsclausule wordt woning niet privévermogen Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 11-06-2020 Nummer ECLI:NL:GHARL:2020:4503
Uitsluitingsclausule gold tevens voor opvolgende verdeling Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 14-05-2020 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2020:1720
Vakantiewoning valt in gemeenschap, want voor minder dan helft verkregen onder uitsluiting Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 21-01-2020 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2020:173
Mondeling overeengekomen uitsluitingsclausule is van toepassing op schenking Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 19-12-2019 Nummer ECLI:NL:GHARL:2019:10987
Ex-echtgenoot heeft vergoedingsrecht jegens huwelijksgemeenschap door gift onder uitsluitingsclausule Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 17-07-2019 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2019:1961
Ook bij vermenging met gemeenschapsvermogen blijft vergoedingsrecht voor privévermogen in stand Instantie Hoge Raad Datum 05-04-2019 Nummer ECLI:NL:HR:2019:504
Verkregen afkoopsom pensioen valt niet in gemeenschap nu deze in periode tussen twee huwelijken in is verkregen Instantie Hoge Raad Datum 13-07-2018 Nummer ECLI:NL:HR:2018:1180
Regeling omtrent uitsluitingsclausule volgens Hof in strijd met EVRM Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 09-11-2017 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2017:4807
Vergoedingsrecht op gemeenschap blijft in stand ondanks vermenging van privévermogen met gemeenschapsvermogen Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 11-10-2017 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2017:3780
Spaanse erfenis valt niet in de Nederlands huwelijksgemeenschap, ondanks ontbreken uitsluitingsclausule Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 20-09-2017 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2017:2884
In rechtshandeling van verdeling kan mede een schenking besloten liggen waarop uitsluitingsclausule kan zien Instantie Hoge Raad Datum 08-09-2017 Nummer ECLI:NL:HR:2017:2274
Uitsluitingsclausule moet bij de gift zijn bepaald, een achteraf opgestelde notariële akte bewijst dit niet Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum 28-02-2017 Nummer ECLI:NL:GHAMS:2017:634
Italiaanse nalatenschap behoort tot Nederlandse huwelijksgoederengemeenschap, geen onaanvaardbaarheidsexceptie Instantie Hoge Raad Datum 17-02-2017 Nummer ECLI:NL:HR:2017:276
Uitsluitingsclausule voor toekomstige schenkingen is geldig Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 10-03-2016 Nummer ECLI:NL:GHARL:2016:2131
Deels kwijtschelden koopprijs onder uitsluitingsclausule leidt niet tot uitsluiten van onverdeelde helft woning van huwelijksgemeenschap Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 16-06-2015 Nummer ECLI:NL:GHARL:2015:4349
Door kwijtschelding tegenprestatie voor meer dan 50% is pand privévermogen van echtgenoot Instantie Hoge Raad Datum 01-05-2015 Nummer ECLI:NL:HR:2015:1199
Redelijkheid en billijkheid verhindert dat buitenlandse nalatenschap in algehele gemeenschap van goederen valt Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 17-03-2015 Nummer ECLI:NL:GHARL:2015:1954
Erfenis is onderdeel gaan uitmaken van de gemeenschap, ex-echtgenoot heeft hierdoor een vergoedingsrecht (reprise) Instantie Rechtbank Noord-Nederland Datum 25-02-2015 Nummer ECLI:NL:RBNNE:2015:815
Hoofdregel van boedelmenging geldt in casu niet bij Russische erflater Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 28-05-2014 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2014:2747
Onwaardigheid erfgenaam heeft geen gevolg voor zachte uitsluitingsclausule Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 29-04-2014 Nummer ECLI:NL:GHARL:2014:3535
Uitsluitingsclausule volgt titel verkrijging: na verdeling rust uitsluitingsclausule op het gehele goed Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 13-03-2014 Nummer ECLI:NL:GHARL:2014:2059
Ziet de uitsluitingsclausule op de kwijtgescholden koopsom of op de gekochte woning? Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 12-11-2013 Nummer ECLI:NL:GHARL:2013:8528
Terugleververplichting en toestemming van art. 1:88 BW Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 17-09-2013 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2013:4269
Begiftigde heeft reprisevordering op ontbonden gemeenschap wegens schenkingen met uitsluitingsclausule Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 17-01-2013 Nummer ECLI:NL:GHARL:2013:BZ1977
Erfbelasting van erfenis verkregen onder uitsluiting betaald met gemeenschapsgelden moet worden vergoed aan huwelijksgemeenschap Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 09-01-2013 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2013:604
Geen vergoedingsrecht omdat onder uitsluitingsclausule geschonken bedrag consumptief is besteed Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 06-03-2012 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2012:BV9349
Vergoedingsrecht op grond van in de gemeenschap gevloeide gelden uit erfrechtelijke verkrijging met uitsluitingsclausule Instantie Gerechtshof 's-Gravenhage Datum 07-04-2010 Nummer ECLI:NL:GHSGR:2010:BM4387
Twijfelachtig geval van zaaksvervanging bij kwijtschelding onder uitsluitingsclausule van een deel van de koopsom van een woning Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 14-09-2009 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2009:BL0292
Woning privé omdat koopprijs direct was kwijtgescholden met uitsluitingsclausule Instantie Gerechtshof Arnhem Datum 16-06-2009 Nummer ECLI:NL:GHARN:2009:BZ6967
Onder uitsluitingsclausule verkregen goederen kunnen worden geschonken aan de andere echtgenoot Instantie Rechtbank Haarlem Datum 10-12-2008 Nummer ECLI:NL:RBHAA:2008:BH3142
Waardevermeerdering echtelijke woning viel gedeeltelijke onder uitsluitingsclausule Instantie Rechtbank Breda Datum 05-08-2004 Nummer ECLI:NL:RBBRE:2004:AR6122

Literatuur

Titel Auteur(s) Bron
Titel Relatievermogensrecht Auteur(s) B.E. Rheinhartz Bron FTV 2022/22
Titel Goederenrechtelijke of verbintenisrechtelijke werking van de voorwaardelijke uitsluitingsclausule Auteur(s) C.C.M van Oorschot Bron WPNR 2022/7354
Titel Zaaksvervanging en vermogensallocatie in het huwelijksvermogensrecht. Een heikele kwestie Auteur(s) T.H. Sikkema Bron WPNR 2021/7351
Titel Het eenheidsbeginsel bij erfrechtelijke verkrijgingen en giften nader beschouwd Auteur(s) B.E. Reinhartz Bron JBN 2021/9
Titel Zaaksvervanging bij gezamenlijke verkrijging door echtgenoten Auteur(s) T.H. Sikkema Bron FTV 2020/28
Titel Roma locuta: de Hoge Raad geeft uitsluitsel over uitsluitingsclausule, consumptie en reprise Auteur(s) P. Blokland Bron FTV 2019/27
Titel Zaaksvervanging in het huwelijksvermogensrecht Auteur(s) R.E. Brinkman e.a. Bron WPNR 2018/7198
Titel De uitsluitingsclausule en gemeenschapsvermogen: voorkomen is beter dan genezen! Auteur(s) H.J. de Jonge Bron JBN 2018/25
Titel De in- en uitsluitingsclausule in het nieuwe huwelijksvermogensrecht Auteur(s) P. Blokland Bron KWEP 2018/2
Titel Over voorwaardelijk werkende goederenrechtelijke huwelijksvermogensregimes en in- of uitsluitingsclausules Auteur(s) J.B. Vegter Bron WPNR 2017/7154
Inhoudsopgave
Overzicht
Wetstructuur
Civiel