Kennisbank voor het notariaat
Wetstoelichting

Actio Pauliana (art. 3:45 - 3:48 BW)

Bijgewerkt tot 14-07-2023 Auteur De redactie

1 Algemeen (art. 3:45 BW)Als een schuldenaar onverplicht een rechtshandeling verricht waarvan hij weet of behoort te weten dat daarvan benadeling van een of meer schuldeisers in zijn/hun verhaalsmogelijkheden het gevolg is, is die rechtshandeling vernietigbaar (art. 3:45 BW). De inroeping van de vernietiging van een rechtshandeling door een schuldeiser op grond van art. 3:45 BW wordt, evenals het inroepen door een curator van de vernietiging op grond van art. 42 Fw (de ‘faillissementspaul…

Verder lezen?

Om dit document te kunnen bekijken, moet u ingelogd zijn.

Geen inloggegevens?

Heeft u nog geen inloggegevens, dan kunt u een abonnement afsluiten.

Bent u werkzaam op het notariële en/of fiscale werkterrein en wilt u het gebruik van Via Juridica ervaren?
Vraag een gratis proefabonnement aan en probeer Via Juridica één maand uit!

Voor (voltijd)studenten is een gratis studentenabonnement beschikbaar.


Gebruikers van Via Juridica

Bekijk alle

Wetteksten


Artikel 45

  • 1

    Indien een schuldenaar bij het verrichten van een onverplichte rechtshandeling wist of behoorde te weten dat daarvan benadeling van een of meer schuldeisers in hun verhaalsmogelijkheden het gevolg zou zijn, is de rechtshandeling vernietigbaar en kan de vernietigingsgrond worden ingeroepen door iedere door de rechtshandeling in zijn verhaalsmogelijkheden benadeelde schuldeiser, onverschillig of zijn vordering vóór of na de handeling is ontstaan.

  • 2

    Een rechtshandeling anders dan om niet, die hetzij meerzijdig is, hetzij eenzijdig en tot een of meer bepaalde personen gericht, kan wegens benadeling slechts worden vernietigd, indien ook degenen met of jegens wie de schuldenaar de rechtshandeling verrichtte, wisten of behoorden te weten dat daarvan benadeling van een of meer schuldeisers het gevolg zou zijn.

  • 3

    Wordt een rechtshandeling om niet wegens benadeling vernietigd, dan heeft de vernietiging ten aanzien van de bevoordeelde die wist noch behoorde te weten dat van de rechtshandeling benadeling van een of meer schuldeisers het gevolg zou zijn, geen werking, voor zover hij aantoont dat hij ten tijde van de verklaring of het instellen van de vordering tot vernietiging niet ten gevolge van de rechtshandeling gebaat was.

  • 4

    Een schuldeiser die wegens benadeling tegen een rechtshandeling opkomt, vernietigt deze slechts te zijnen behoeve en niet verder dan nodig is ter opheffing van de door hem ondervonden benadeling.

  • 5

    Rechten, door derden te goeder trouw anders dan om niet verkregen op goederen die het voorwerp waren van de vernietigde rechtshandeling, worden geëerbiedigd. Ten aanzien van de derde te goeder trouw die om niet heeft verkregen, heeft de vernietiging geen werking voor zover hij aantoont dat hij op het ogenblik dat het goed van hem wordt opgeëist, niet ten gevolge van de rechtshandeling gebaat is.


Artikel 46

  • 1

    Indien de rechtshandeling waardoor een of meer schuldeisers zijn benadeeld, is verricht binnen één jaar voor het inroepen van de vernietigingsgrond en de schuldenaar zich niet reeds voor de aanvang van die termijn tot die rechtshandeling had verplicht, wordt vermoed dat men aan beide zijden wist of behoorde te weten dat een zodanige benadeling het gevolg van de rechtshandeling zou zijn:

    • 1°.

      bij overeenkomsten, waarbij de waarde der verbintenis aan de zijde van de schuldenaar aanmerkelijk die der verbintenis aan de andere zijde overtreft;

    • 2°.

      bij rechtshandelingen ter voldoening van of zekerheidstelling voor een niet opeisbare schuld;

    • 3°.

      bij rechtshandelingen, door de schuldenaar die een natuurlijk persoon is, verricht met of jegens:

      • a.

        zijn echtgenoot, zijn pleegkind of een bloed- of aanverwant tot in de derde graad;

      • b.

        een rechtspersoon waarin hij, zijn echtgenoot, zijn pleegkind of een bloed- of aanverwant tot in de derde graad bestuurder of commissaris is, dan wel waarin deze personen, afzonderlijk of tezamen, als aandeelhouder rechtstreeks of middellijk voor ten minste de helft van het geplaatste kapitaal deelnemen;

    • 4°.

      bij rechtshandelingen, door de schuldenaar die rechtspersoon is, verricht met of jegens een natuurlijk persoon:

      • a.

        die bestuurder of commissaris van de rechtspersoon is, dan wel met of jegens diens echtgenoot, pleegkind of bloed- of aanverwant tot in de derde graad;

      • b.

        die al dan niet tezamen met zijn echtgenoot, zijn pleegkinderen en zijn bloed- of aanverwanten tot in de derde graad, als aandeelhouder rechtstreeks of middellijk voor ten minste de helft van het geplaatste kapitaal deelneemt;

      • c.

        wiens echtgenoot, pleegkinderen of bloed- of aanverwanten tot in de derde graad, afzonderlijk of tezamen, als aandeelhouder rechtstreeks of middellijk voor tenminste de helft van het geplaatste kapitaal deelnemen;

    • 5°.

      bij rechtshandelingen, door de schuldenaar die rechtspersoon is, verricht met of jegens een andere rechtspersoon, indien

      • a.

        een van deze rechtspersonen bestuurder is van de andere;

      • b.

        een bestuurder, natuurlijk persoon, van een van deze rechtspersonen, of diens echtgenoot, pleegkind of bloed- of aanverwant tot in de derde graad, bestuurder is van de andere;

      • c.

        een bestuurder, natuurlijk persoon, of een commissaris van een van deze rechtspersonen, of diens echtgenoot, pleegkind of bloed- of aanverwant tot in de derde graad, afzonderlijk of tezamen, als aandeelhouder rechtstreeks of middellijk voor ten minste de helft van het geplaatste kapitaal deelneemt in de andere;

      • d.

        in beide rechtspersonen voor ten minste de helft van het geplaatste kapitaal rechtstreeks of middellijk wordt deelgenomen door dezelfde rechtspersoon, dan wel dezelfde natuurlijke persoon, al dan niet tezamen met zijn echtgenoot, zijn pleegkinderen en zijn bloed- of aanverwanten tot in de derde graad;

    • 6°.

      bij rechtshandelingen, door de schuldenaar die rechtspersoon is, verricht met of jegens een groepsmaatschappij.

  • 2

    Met een echtgenoot wordt een geregistreerde partner of een andere levensgezel gelijkgesteld.

  • 3

    Onder pleegkind wordt verstaan hij die duurzaam als eigen kind is verzorgd en opgevoed.

  • 4

    Onder bestuurder, commissaris of aandeelhouder wordt mede verstaan hij die minder dan een jaar vóór de rechtshandeling bestuurder, commissaris of aandeelhouder is geweest.

  • 5

    Indien de bestuurder van een rechtspersoon-bestuurder zelf een rechtspersoon is, wordt deze rechtspersoon met de rechtspersoon-bestuurder gelijkgesteld.


Artikel 47

In geval van benadeling door een rechtshandeling om niet, die de schuldenaar heeft verricht binnen één jaar vóór het inroepen van de vernietigingsgrond, wordt vermoed dat hij wist of behoorde te weten dat benadeling van een of meer schuldeisers het gevolg van de rechtshandeling zou zijn.


Artikel 48

Onder schuldenaar in de zin van de drie vorige artikelen is begrepen hij op wiens goed voor de schuld van een ander verhaal kan worden genomen.


Kennisdossiers

Titel Categorie
Titel Quasi-wettelijke verdeling Categorie Familievermogensrecht

Rechtspraak

Titel Instantie Datum Nummer
Overdracht van de onroerende zaak was paulianeus en onrechtmatig Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 27-06-2023 Nummer ECLI:NL:GHARL:2023:5468
Notaris weigert terecht ministerie vanwege mogelijk paulianeuze transactie Instantie Kamer voor het notariaat Amsterdam Datum 30-03-2023 Nummer ECLI:NL:TNORAMS:2023:1
Overdracht van woning aan kind vernietigd op grond van actio Pauliana Instantie Rechtbank Gelderland Datum 22-02-2023 Nummer ECLI:NL:RBGEL:2023:913
Onrechtmatige daad jegens schuldeisers bij verkrijging van woning Instantie Rechtbank Rotterdam Datum 09-03-2022 Nummer ECLI:NL:RBROT:2022:1875
Overdracht aandelen met kwijtschelding koopprijs was paulianeus Instantie Rechtbank Oost-Brabant Datum 30-06-2021 Nummer ECLI:NL:RBOBR:2021:3138
Paulianeus gehandeld door gevestigd hypotheekrecht ten behoeve van voorzitter Raad van Toezicht Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 07-04-2020 Nummer ECLI:NL:GHARL:2020:2828
Actio Pauliana na van kracht worden splitsing mogelijk Instantie Hof van Justitie EU Datum 30-01-2020 Nummer ECLI:EU:C:2020:56
Beoordeling rechtsgeldig beroep op actio pauliana door vereffenaar behoort niet tot taken Kantonrechter Instantie Rechtbank Rotterdam Datum 05-09-2018 Nummer ECLI:NL:RBROT:2018:7592
Wijziging van huwelijkse voorwaarden paulianeus, toedeling onder water staande panden niet Instantie Rechtbank Rotterdam Datum 05-10-2016 Nummer ECLI:NL:RBROT:2016:8027

Literatuur

Titel Auteur(s) Bron
Titel Iets over het civiele wapentuig van de erfrechtadvocaat: de actio Pauliana Auteur(s) G.T.J. Hoff Bron AdvoTip 2023/12

Praktisch

Titel Bron Type Categorie
Stappenplan verdwenen vermogen terugbrengen in nalatenschap Bron Via Juridica Type Erfrecht en boedelafwikkeling Categorie Stroomschema’s en visuals
Inhoudsopgave
Overzicht
Wetstructuur
Civiel